Heusden - De Vrede van Heusden - met 's-Hertogenbosch - 23 april 2016
Heusden - De Vrede van Heusden - met 's-Hertogenbosch - 23 april 2016
Op 23 april 2016 werd de Vrede tussen Heusden en Den Bosch eindelijk getekend. In 1481 sneden de Bosschenaren namelijk een arm van de Maas "op listige wijze" bij Nederhemert een meander van de Maas af. Daardoor kwam de handel en de economie in Heusden vrijwel tot stilstand. Het geschil ging om tol voor het mogen passeren over de Maas. Bij deze grillige rivier bestond nogal eens het gevaar van dijkdoorbraak en daarom werden dijken bij de meanders aangelegd en op andere plaatsen doorgestoken. Den Bosch betaalde mee aan deze operaties maar dan moesten de schippers uit Den Bosch wel tolvrij kunnen passeren ...
Dat leidde tot conflicten en die werden nu officieel beëindigd met het tekenen van de Vrede van Heusden op de Vismarkt bij het Commiezenhuis door burgemeester Jan Hamming van Heusden ("Casteleijn van Heusden") en burgemeester Ton Rombouts ("Meijer") van 's-Hertogenbosch.
In de buitenhaven van Heusden vond een kleine slag plaats waarbij van de kade met kanonnen geschoten werd op schepen met de Bossche vlag en die schoten terug met kleine kanonnen die op de boten geplaatst waren. Een historisch spektakel waarbij ook via luidsprekers de discussies tussen beide steden te volgen was. [teksten volgen later] Het leek ook wel een godsdiensttwist te zijn tussen het katholieke Den Bosch en het protestantse Heusden, zie de rood-gele sjerpen aan de Heusdense kant. Het was de tijd van de Gelderse oorlogen en Heusden had al veel te lijden gehad. De groothertog (Jillus van Dongen) greep in namens keizer Maximiliaan en de strijd werd gestopt. Burgemeester Rombouts kwam aan wal met in zijn gevolg een comité met oa Ad 's-Gravensande, Marc Eysink Smeets, Marcel Ploegmakers (Bossch500), Rob van de Laar en een monnik die de Heer luidkeels prees. Zij werden vergezeld door het gilde De Oude Schuts -met vaandel- dat meegestreden had. De burgemeesters, in gezelschap van hun dames, en de groothertog tekenden de Vrede en dronken de vredeswijn uit een speciaal glas. De burgemeesters kregen daarna een herdenkinsmedaille vervaardigd door de Heusdense zilversmid Sylvester Andriessen.
Op de Markt draaide ondertusssen het feestvarken aan het spit en oorlogsslachtoffers toonden hun krijgsverwondingen. Een enkele ruit bleek gesneuveld. Het muziekgezelschap Goet ende Feyn speelde middeleeuwse muziek en een kinderkoor zong het Vredeslied.
Daarna ging iedereen onder leiding van de heraut met hoorn in optocht naar het stadhuis waar vendelzwaaiers een groet brachten. Het hoge gezelschap bracht vervolgens een bezoek aan de tentoonstelling in het stadhuis: Heusden1516 (Heusden in de tijd van Bosch). De stadsarchivaris gaf daarbij een toelichting over de woelige tijden en de strijd tegen het water. Jeroen Bosch bleek er ook present want een van zijn drieluiken is geschilderd in opdracht van een Heusdenaar.
Toen was het tijd voor "van soetener cockene" en toog het gezelschap weer naar de Markt waar het (vers) eten kreeg uit de tijd van de strijd. Ook de gildes en de schutters aten in de tent, een schipperskoor zong stoere leideren, het was zonnig maar fris weer. Door een misverstand was er geen eten (of toch wel) voor De Oude Schuts maar om daar nou weer een 500 jaar slepend conflict over te beginnen lijkt misschien toch wel wat overdreven ...
Maar die ingemetselde kanonskogels willen we eigenlijk wel terug ..
info: VredevanHeusden of Heusden1516
De tentoonstelling in het stadhuis is te zien t/m 11 september, ook in het Gouverneurshuis (gratis entree). In het stadhuis is ook een belevingsroute te krijgen. info www.heusden.nl
Op zaterdag 18 en zondag 19 juni is er 's middags een 17e-eeuwse handelsmarkt (Heusden-vesting in de Middeleeuwen).
©2016 Gerard Monté