FOTONIEUWS

DEN BOSCH

Herdenking oorlogsslachtoffers Nederlands-Indië - Honi ´42-´49 - de Grevelingen - 15 augustus 2017

Herdenking oorlogsslachtoffers Nederlands-Indië - Honi ´42-´49 - de Grevelingen - 15 augustus 2017

 

DSC02316- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02317- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02320- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02321- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02323- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02326- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02327- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02329- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02332- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02333- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02336- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02337- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02340- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02341- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02342- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02343- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02345- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02355- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02356- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02359- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02360- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02361- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02363- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02366- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02367- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02371- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02372- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02377- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02383- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02388- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02391- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02403- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02405- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02411- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02413- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02415- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02416- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02418- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02419- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02422- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02423- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02430- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02439- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02442- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02443- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02449- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02450- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02452- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02460- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02465- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02466- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02470- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02472- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02476- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02478- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02483- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02486- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02491- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02493- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02495- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02497- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02498- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02501- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02503- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02505- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02507- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02508- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02510- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02512- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02514- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02520- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02523- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02526- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02527- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02541- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02542- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02547- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02548- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02550- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02552- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02554- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02557- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02562- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02567- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02568- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02569- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02573- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02574- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02575- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02578- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02595- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02597- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02599- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02606- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02607- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02608- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02612- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02614- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02616- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02618- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02620- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02627- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02628- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02629- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02630- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02631- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02634- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02635- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02636- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02639- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02640- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02641- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02642- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02644- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02645- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02646- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02647- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02648- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02650- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02652- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02653- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02654- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02657- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02661- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02662- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02669- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02670- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02675- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02677- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02680- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02682- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
DSC02682-DSC02674- Honi-herdenking Grevelingen Den Bosch - 15aug2017 - foto GerardMontE web
001/132 
start stop bwd fwd


Op maandag 15 augustus 2017 werd de jaarlijkse herdenking van de oorlogsslachtoffers in Nederlands-Indië van '42-'49 -Honi- in de Grevelingen gehouden, bij het Honi-monument. Het (landelijk) thema was dit jaar "Samen verder".

Een foto opslaan? Klik met de rechtermuisknop en kies opslaan als. Klik op Ok/Opslaan als de juiste map gekozen is.

In de Grevelingen is het vroegere bejaardencentrum Sint-Jan Baptist opgenomen waar veel Indische mensen wonen.
Het programma omvatte onder meer:
Welkom door de voorzitter van HONI, Mw. Anneke Schults-Pols. zie hieronder.
Een korte lezing met gebed door dominee Erica Scheenstra*.
Burgemeester Rombouts sprak een tekst** uit over het thema en over de erkenning van het werk van veteranen. Onlangs reikte hij nog 2 veteranen-onderscheidingen uit waarvan één postuum aan de familie van Ferdinand Tangandé.
Lezingen door Guusje Schults****, en door dhr Loek Middel (92)*** die herinneringen aan zijn jeugd in Indië ophaalde en aan zijn komst naar Nederland en de kille ontvangst hier.
Voordracht door Eric Alink, stadschroniquer van 's-Hertogenbosch, hij sprak over troosteten, over bezoeken aan concentratiekampen van de Tweede Wereldoorlog en aan een eiland in Indonesië, over de kookboeken van Bep Vuyk en over spekkoek "die meerlagig is als de geschiedenis van elk van ons".   Voor de tekst van "Een mond vol" zie zijn website
Het lied Thank you Lord werd gezongen door Bea Matulessy.
Het HONI-koorzong o.a. het Indische Onze Vader olv dirigent: Hans van der Sterren, met op de piano: Cees van Duijvenvoorde.
De muzikale intermezzi werden gespeeld door een koperensemble o.l.v Martijn van Duuren.
De kranslegging door oa burgemeester Rombouts en de wethouders Hoskam en Kagie namens de gemeente 's-Hertogenbosch, en de organisatie, families, directie Van Neynsel, veteranen en de motorclub Pengendara (Ruiters) die het Honi-monument geadopteerd heeft.
Bloemendefilé door de bezoekers.
Gerard van der Tol was de ceremoniemeester
Na afloop was er een gezellig samenzijn met muziek van de band Me and my shadow, regelmatig was het podjo-podjo dansen!
Het Indisch buffet is een belangrijk onderdeel van de herdenking - de geur van het eten het het samen eten roepen veel herinneringen op - en er werd dan ook volop gebruik van gemaakt.
In de hal en de gang waren enkele nieuwe schilderijen -Indische portretten- te zien van Jeannnette Wijnbeld Klosser
zie ook de Honi-herdenking van  - 2011, van 2012 en van 2013 en van 2015 en van 2016  
info HONI
©2017 Gerard Monté

tekst van Anneke Schults
Geachte aanwezigen,
Als voorzitter van “ Herdenking Oorlogsslachtoffers Nederlands Indië heet ik u allen welkom op deze herdenking van HONI.
Een bijzonder woord van welkom aan alle overlevenden , die de oorlog zelf meegemaakt hebben en hier aanwezig zijn.
Een speciaal woord van welkom aan Burgemeester Ton Rombouts en de wethouders Kagie en Hoskam. De heer Janssen namens de van Neynselstichting. Dominee Erica Scheenstra. Loek Middel lid van Pink Madjoe en HONI. Guusje Schults 4e generatie. Erik Alink stadschroniqeur. Het Honi-koor o.l.v. Hans vd Sterren met pianobegeleiding van Cees van Duyvenvoorde, het Blazersensemble o.l.v. Martijn van Duuren en mevr. Bea Matulessy die zorgen voor de muzikale omlijsting.
Wij zijn hier bijeen rond dit monument om te herdenken. Voor een aantal om te denken aan de tijd dat men in het voormalig Nederlands Indië gewoond, gewerkt en tijdens de oorlog gestreden heeft voor de vrijheid. De vrijheid die wij op dit moment eigenlijk als vanzelfsprekend ervaren, maar tevens beseffen wat een voorecht het is om in een land te wonen waar deze vrijheid mogelijk is.
ALS TEKEN VAN SAAMHORIGHEID DRAGEN WIJ VANDAAG ONZE BAMBOE SPELD. Het bamboetakje symboliseert het leed, maar ook de kracht van alle slachtoffers en de vastberadenheid om te overleven. Het bamboetakje als teken van nieuw leven, het zal blijven groeien.

Het thema van dit jaar is : Samen verder.
Hoe kun je dit begrip invullen. Samen iets doen wekt vertrouwen, Tegen een kind zeg je vaak “Zullen wij het samen doen”, zullen wij samen oversteken, dat geeft vertrouwen en dan gaat het.
Als je in je leven de weg kwijt bent en je ontmoet dan iemand die je wilt helpen en steunen, die je een hand reikt, om samen verder te gaan dan durf je weer te geloven en de draad weer op te pakken.
Tegen vrienden: Laten wij het samen oplossen, Ik help je wij doen het samen, met zijn twee ben je sterker dan alleen. En wat geeft dat dan voldoening als het gelukt is.
Zo was het ook in de oorlog. Het overleven door het samen gevoel. Elkaar steunen en moed inpraten. Niet opgeven! Zorgen voor elkaar , samen verder!
Ondanks de ellende toch samen lachten en huilen en samen hopen op een spoedige bevrijding. Sterk door saamhorigheid.
De bevrijding waar men zo naar had uitgezien bracht voor velen teleurstelling en verdriet om het verlies van geliefden die gesneuveld waren.
Hoe moest men verder? wat bracht de toekomst?
En toen, daarna, men gedwongen werd om als Nederlander het land te verlaten, hadden velen die kracht niet meer om verder te willen. In Nederland moest men samen verder. Maar dat vraagt veel van twee kanten. Ook in Nederland had men net de oorlog achter de rug, die voor veel Nederlanders ook voor verlies en verdriet gezorgd had, en het daarom
moeilijk was om de Indische Nederlanders met open armen te ontvangen.

Samen verder vraagt : Acceptatie en respect voor andere leefgewoontes, ander uiterlijk, andere taal, ander eten.
Wederzijds begrip voor elkaars ervaringen en verleden. Een hand reiken naar de ander, kunnen vergeven.
Het verleden achter je laten, zonder te vergeten. Het verleden achter je te kunnen laten, dat is een aantal van ons niet gelukt, ofschoon de meesten hier weer een goed bestaan hebben opgebouwd en hun kinderen een toekomst hebben kunnen bieden.
Samen verder! Het is uiteindelijk gelukt, met vallen en opstaan en ik sta hier, en heb het geluk gehad om samen met mijn ouders verder te kunnen gaan. En ben er trots op dat ik als voorzitter van HONI samen met u allen deze herdenking kan vieren en dat mijn kinderen en kleinkinderen hier in vrijheid kunnen opgroeien.
Ik wens u een goede herdenking.
(c) Anneke Schults   /gerarddenbosch

* tekst van ds Erica Scheenstra
Als ik als predikant bij mensen op bezoek ga, gebeurt het me met regelmaat dat iemand verzucht: ik
kan er wel een boek over schrijven - zoveel is er gebeurd! Zo’n uitroep komt meestal op een moment
van verbijstering of verwondering over wat die mens allemaal heeft meegemaakt. En tegelijkertijd
weten we, zoals we vandaag hier bijeen zijn, dat we allemaal zo’n levensverhaal hebben, waar je een
boek over kunt schrijven. Als je slachtoffer bent van de Japanse bezetting. Als de gebeurtenissen uit
de Bersiap-tijd nog op je netvlies staan. En hoe je dat alles een uitwerking heeft gehad op je lichaam
en je geest, op je hart en je ziel, gedurende meer dan 70 jaar, tot op vandaag. Het heeft je
levensverhaal gekleurd. Het heeft je – mede- gemaakt tot wie je nu bent.
Toch is ons levensboek niet alleen maar gevuld met datgene wat ons overkomen is. Wij schrijven ook
zelf actief mee aan ons levensverhaal. Want: alles doet ertoe! In de keuzes die we maken. In de
manier hoe we naar onszelf en naar de ander kijken. Het doet er toe – en het heeft gevolgen – of je
liefhebt, hoopt, helpt. Of dat je haat, kwaad doet, vergelding zoekt.
Wij kunnen geen wereld scheppen waarin pijn, verlies, strijd, of gekwetste gevoelens niet bestaan.
Maar we kunnen wel bijdragen aan een leefbaarder wereld door te kiezen voor herstel in plaats van
vergelding, door niet te luisteren naar de haat, maar te geloven in de hoop en de liefde. Een wereld
van heling begint in onszelf, als we onze pijn en angst durven benoemen, en kunnen zien dat jij mijn
broeder en mijn zuster bent, net zo bang, en net zo verlangend naar liefde en geborgenheid, hopend
op vergeving en verzoening.
Iedere dag schrijven we in ons eigen levensboek. Ik hoop dat ieder mens gedurende die levensreis
ontdekt dat je zoveel meedraagt in je hart – of je de bron daarvan nu God of innerlijke kracht noemt.
In je hart ligt het geborgen: alles waarmee je medemenselijkheid vormgeeft, de kracht om vergeving
te schenken, om liefde te geven. Om de wereld te veranderen.
En steeds als we stilstaan, als we herdenken, als we een nieuwe stap zetten, zou onze bede zo
kunnen klinken:
Dit is mijn levensboek. Je kunt aan de bladzijden zien hoe het met me ging:
Sommige bladzijden zijn gescheurd en dragen sporen van tranen.
Sommige bladzijden zijn versierd met vreugde en gelach.
Sommige bladzijden zijn geschreven vol hoop,
in sommige is wanhoop geëtst.
Dit is mijn levensverhaal.
Maar het vertelt ook hoe ik me bevrijdde van pijn, die me geketend hield,
en er voor koos een schepper te worden,
die heelt, vergeeft, verbindt,
en aanvaardt anderen nodig te hebben en door anderen vergeven te worden
want alleen zo kan een wereld van vrede groeien,
alleen zo kan ik samen verder.
(geïnspireerd door Het boek van vergeving, van Desmond en Mpho Tutu)
(c) ds Erica Scheenstra  /gerarddenbosch

-------------

** tekst van de toespraak van burgemeester Ton Rombouts
Geachte aanwezigen,
Dank je wel voorzitter Anneke Schults, dank aan de Vereniging HONI 42-49 dat ik namens het stadsbestuur van
’s-Hertogenbosch kort een bijdrage mag leveren.
Dames en heren, twee maanden geleden mocht ik twee veteranen-onderscheidingen uitreiken. Helaas postuum,
want Ferdinand Tangandé is ons al ruim 40 jaar ontvallen. In mijn handen had ik het toegekende Mobilisatie-
Oorlogskruis en het Ereteken voor Orde en Vrede. Namens de Minister van Defensie overhandigde ik deze
onderscheidingstekens aan de familie. Ferdinand Tangandé heeft van 1936 tot 1950 in verschillende militaire
functies gediend in Nederland-Indië, en van 1942 tot 1945 in Japans krijgsgevangenschap gezeten. Dat het tot
deze late toekenning gekomen is, danken we aan iemand die zich al decennialang belangeloos bezighoudt met
eerherstel, respect en waardering, ook na meer dan 70 jaar. Iemand – voor ons onbekend – die de Nederlandse
staat nog altijd wijst op de waarde van militair en civiel eerherstel, respect en waardering.
Nog meer dan die twee onderscheidingstekens, was ik onder de indruk wat deze erkenning met de familie van
Ferdinand Tangandé deed. Met heel veel liefde en warmte werd het eerherstel aanvaard en hun dankbaarheid
getoond. Indrukwekkend bewonderenswaardig, en het gaf blijk van de waarde die we als Nederlandse
samenleving moeten blijven hebben voor het persoonlijk verhaal, onze schrijnende geschiedenis op dit vlak en de
mogelijkheden om zelfs tot de dag van vandaag respect en waardering over te brengen. Ook als stadsbestuur
willen we dat blijvend doen, en ik ben blij dat de wethouders Paul Kagie en Jan Hoskam met hun aanwezigheid
vandaag ook die boodschap ondersteunen.

Vandaag herdenken wij de capitulatie van Japan, 72 jaar geleden. Het einde van de Tweede Wereldoorlog in
Zuidoost Azië en daarmee het einde van zes jaar waarin de wereld in oorlog verkeerde. Voor Indonesië werd
deze zware periode gevolgd door een langdurige onafhankelijkheidsstrijd. Meestal in stilte gedenken we de
slachtoffers die het grootste persoonlijke offer hebben moeten brengen. We denken ook aan de mensen die
hebben geleden en tot op de dag van vandaag lijden, ook meestal in stilte. Het is goed dat we vandaag
gezamenlijk ‘herdenken’, los van onze beleving dat we natuurlijk ook ‘vieren’.
Samen verder. Rond dit thema zijn we vandaag verbonden. Een thema waar kracht uit spreekt. Een thema waar
we - denk ik - hetzelfde over denken. Want wat willen we graag samen verder. Maar samen verder is ook een
opgave. Omdat ‘samen verder’ meteen duidelijk maakt, dat je de ander net zo belangrijk vindt. Want samen in
gelijkwaardigheid verder gaan, betekent aandacht en zorg, maar ook respect en begrip voor de ander. In een tijd
waarin dat nog wel eens ontbreekt, is het gekozen thema op veler fronten daarom heel waardevol. Het juk van
gewapende conflicten en onderdrukking, de zorg voor gevluchte medemensen, de stille armoede in onze stad,
het zijn voorbeelden die wat van ons vragen. Willen we echt samen verder, dan moeten we de schrijnende
voorbeelden van wat velen van u is overkomen in de jaren 40 en 50, goed voor ogen houden, om dat vandaag bij
anderen te voorkomen. Samen verder zal daarom altijd een persoonlijke opgave zijn, en van lange adem.
Monumenten houden ons daarbij bij de les. Zij wijzen ons op dat verleden en doen ons beseffen dat alle
generaties samen verder wilden, maar sommige generaties daarvoor heel hard hebben gevochten en een
onmenselijke prijs hebben betaald. Monumenten hebben daarom – hoe klein ook – een groots doel. Ook dit
monument, dat symbool staat voor persoonlijke verhalen. Uw verhalen, de nimmer gehoorde verhalen en het
verhaal van onze Nederlandse geschiedenis.
Dames en heren, met heel veel toewijding geeft HONI al jarenlang invulling aan het herdenken op 15 augustus. Ik
ben dankbaar dat ik een aantal keren daarvan getuige heb mogen zijn, en spreek het vertrouwen uit dat dit
waardevolle herdenken de komende decennia onze bijzondere aandacht houdt. Als inwoner van
’s-Hertogenbosch zal ik uw inzet hiervoor met veel liefde blijven volgen.
Ik wens u vanmiddag een goede viering en een fijn samenzijn toe. Dank u wel!
(c) burgemeester Ton Rombouts  /gerarddenbosch

-----------

*** tekst van de heer Loek Middel
“SAMEN VERDER”
Samen verder, een omvangrijk thema. Een omschrijving hiervan is niet zo makkelijk. Of toch: “samen
verder” maakt sterker, weerbaarder en zinvoller. In het dierenrijk is dat een vanzelfsprekend begrip als het
dezelfde soort betreft. Samen verder in een zwerm, kudde, roedel, school enz. Ook o.a. het water. De
rivieren Maas en de Waal die in het Hollandsdiep samen verder de zee ingaan.
Maar op dezelfde wijze ontstaan en geboren als hoog ontwikkeld zoogdier is de mens de Homo sapiens, de
ego, de individualist. Wij bepalen zelf met wie we samen verder willen. Bij gelijkgestemden, ras,
godsdienst, e.d. is het eenvoudiger daar is weinig of geen keuze.
Toch gebeurt het al eeuwen. Mensen van twee verschillende werelddelen besluiten vredig en in liefde
samen verder te gaan.
Een eenvoudig voorbeeld is mijn Ma en Pa.
Nu alweer meer dan een eeuw geleden.
Pa, geboren in de Wilpgom, Marum, provincie Groningen, uit een arbeiders gezin. Pa alleen de lagere
school doorlopen, meldde zich als soldaat bij het koloniale leger het KNIL en werd als soldaat eerste klasse
hoornblazer gelegerd in de garnizoensplaats Cimahi bij Bandung. Huurde in de nabijgelegen kampung een
van bamboe vervaardigd eenkamerhuisje op palen om het eentonige tangsi (kazerne) leven te ontlopen.
Ma, geboren in een bergdorpje in de buurt van Cimahi, simpel, analfabeet, kwam, moe van het zwerven
met een baby in de slendang op haar rug gebonden, op een trede van Pa’s huisje uitrusten en vroeg aan Pa
of Pa werk voor haar had. Pa kreeg medelijden, sprak haar aan in haar eigen streektaal die hij ondertussen
aardig machtig was en liet Ma binnen, gaf Ma en de baby te eten en later een slaapplek. Ma is niet meer
weggegaan. Ze hebben besloten om samen verder te gaan. Pa en Ma hebben twaalf kinderen
grootgebracht. Pa met een protestants-christelijke geloofsovertuiging die wij min of meer meekregen. En
Ma de mystiek van het één zijn met de natuur. “Eerbied hebben voor alles wat groeit en bloeit, daar leven
we mee en van”, zei Ma.
Met Pa en Ma zijn er duizenden andere varianten te noemen. In saamhorigheid en in vrede samen verder.
Helaas, 75 jaar geleden werd dit voor iedereen gelukkig en vreedzaam samen verder wreed beëindigd door
de Japanse barbaren die het land al moordend en plunderend binnenvielen.
Mannen werden gevangengenomen en overal onder de meest benarde omstandigheden gedwongen te
werken, waarbij de bamboezweep, bamboestok of bamboeknuppel als de gevreesde dwang attributen
werden gebruikt en de vrouwen met de kinderen in kampen opgesloten, onder zware druk van die
machtswellustelingen.
Weg vredig en vol liefde samen verder. De enige vraag was toen: “Zal ik morgen de zon zien opkomen?”
15 augustus 1945: de bevrijding, de wereldvrede. We sprongen op, voor zover we dat konden met onze
verzwakte magere lichamen, en schreeuwden met een zwak keelgeluid: “We zoeken elkaar op en gaan met
ons allen weer vredig en liefdevol samen verder.”
17 augustus 1945: Indonesische leiders proclameren de Indonesische staat. Chaos en anarchie door
plunderende en moordzuchtige Indonesische bendes in het land. De haat tegen de Hollanders zat er diep
in. Zeer angstige en totale onzekerheid voor een vredig samen verder gaan. Hoe verder?

1950: de uittocht is in volle gang. Op weg naar ons vaderland, waar wij alles van wisten, maar wat voor ons
verder totaal vreemd was.
We werden opgevangen, kregen voedsel en slaapgelegenheid, waarvoor 60% van ons loon werd
ingehouden. Hoe samen verder in een land waar de bewoners ons aanstaarden en ons als niet
Nederlanders beschouwden?
Dat merkte ik toen ik in Breda, een half jaar na mijn aankomst, mijn in Indonesië van de ambassade
verkregen Nederlands paspoort moest inruilen voor een officieel Nederlands paspoort. Alvorens dit
paspoort te mogen ontvangen moest ik eerst een verklaring tekenen waarin ik mijn Indonesische
nationaliteit verwierp om de Nederlandse nationaliteit te herkrijgen. Ik zei: ‘’Ik vind het niet erg wat daar
staat, maar ik ben het niet, ik héb een Nederlands paspoort.” ‘’Het is niet geldig en tekent U het formulier
toch maar”, zei de ambtenaar meewarig en ik tekende en werd officieel Nederlander.
Als de Nederlandse instanties ons een ander statuut gaven dan we in werkelijk waren, was het volkomen
duidelijk dat ook de rest van Nederland ons voor een heel ander soort mensen hield. Heel moeilijk en
onduidelijk om hiermee eerlijk, vredig en begripvol samen verder te gaan.
Deze opstelling van de regering en onze Nederlandse medeburgers zorgde ervoor dat Indische
Nederlandse krachten zich gingen bundelen in stichtingen en verenigingen, die samen kwamen in het
Indisch Platform.
Om in de eerste plaats de regering en de instanties een beter inzicht te geven over ons zijn, begrip te
vragen voor onze noden en vooral ons en de medeburgers de gelegenheid te geven in Nederland, waar
onze toekomst lag en ligt, met iedereen gelukkig samen verder te gaan.
Van mijn lieve Ma kreeg ik o a deze twee levenslessen mee in het Ma’s taal het Soendanees:
“èlèh waè “ (durf je ongelijk te bekennen, dat is niet erg) en “èntong di gèlèng” (laat niet met je sollen).
Ik weet zeker dat wij allen deze en vergelijkbare levenslessen hebben meegekregen.
Door deze soepelheid en standvastigheid te hanteren, hebben we het onze medeburgers makkelijker
gemaakt om ons als volwaardige naasten te accepteren en met begrip en respect voor elkaar samen verder
te gaan.
En dat doen we heden ten dage, dat moeten we voor ons zelf, voor onze kinderen, kleinkinderen, het
verdere nageslacht; elkaar begrijpen, elkaar respecteren en elkaar de belangrijke vrijheid geven.
Want duizenden en duizenden dierbaren van ons hadden morgen de zon niet zien opgaan.
Voor deze dierbaren geen liefdevol samen verder.
Dankzij “Herdenking Oorlogsslachtoffers Nederlands-Indië 1942-1949” kunnen wij hier op deze
gedenkplaats onze achtergebleven dierbaren met eerbied blijven herdenken. In onze herinnering houden
opdat zij lang blijven leven. Mag dit door HONI 42-49 kunnen blijven gebeuren. En wij, vasthouden wat we
hebben: MET ONS ALLEN GELUKKIG EN VREDIG SAMEN VERDER.
Ten slotte: Pa is begraven op het Ereveld Menteng Pulo te Jakarta. Ma werd begraven op een
begraafplaats te Cimahi. Met de hulp van de Oorlogsgravenstichting te Den Haag, werd Ma later
herbegraven en in één graf herenigd met Pa.
Ma en Pa kunnen sindsdien tot in de eeuwigheid samen verder. Ik dank U.
(c) de heer Loek Middel  /gerarddenbosch

-----------------------------------

**** tekst van Guusje Schults
Beste mensen
Mijn oma heeft als kind in het Jappenkamp gezeten en zij heeft mij er over verteld.
Hoe het daar was in dat kamp zonder je vader, weinig voedsel en dat je daar dan heel lang zit.
En soms denk ik dan bij mezelf: waarom heeft het zo moeten gaan? waarom oorlog?
niet alleen toen, maar ook nu nog steeds zo veel oorlogen in de wereld.
Wanneer komt er eens een einde aan die oorlogen, stel je voor, dat er geen oorlogen meer zouden zijn.
daar gaat het gedicht over wat jullie nu gaan horen het heet: Geen oorlog meer.
(c) Guusje Schults  /gerarddenbosch

Daarna las zij het gedicht voor waarvan auteur haar onbekend was:

Geen oorlog meer

geen oorlogen meer

kapotgeschoten huizen

tanks in de straten

van de vermoorde  onschuld

onschuldig bloedvergieten

stel je voor

geen oorlog meer

maar altijd vrede in de wereld

geen weeskinderen meer

zonder familie

of gebroken gezinnen

geen bommen meer

die levens uiteenrukken

geen oorlogen meer

wordt het niet tijd

dat de mensheid inziet

dat oorlog niet meer van deze tijd is

onmenselijk is

geen kapotgeschoten bruggen meer

mensen zonder voedsel

stervend van de dorst

geen oorlogen meer

in de straten van de

vermoorde onschuld.

(c) auteur onbekend / locatie 1001 gedichten

 

©2013 - 2024 www.gerarddenbosch.nl - Webdesign: Broeklandsoft - Alle rechten voorbehouden