JBAC-Bosch-lezingen in 2016 - 10 januari 2016 e.v.
JBAC-Bosch-lezingen in 2016 - 10 januari 2016 e.v.
- 10/1 De derde JBAC-Bosch-lezing in de serie van 12 lezingen tgv het Bosch-jaar 2016 met als thema `De Morele Aap in de Tuin der Lusten´ door bioloog Frans de Waal. Hij sprak over de herkomst van de moraal en de ethiek. Hij onderzoekt het gedrag van Bonobo-apen dat hij terugziet in het middenluik van De Tuin der Lusten. Dit drieluik heeft hij ook als decor gehad bij een televisie-uitzending over diergedrag. Hij toonde met lollige onderzoekfilmpjes aan dat dieren, olifanten en apen, wel degelijk gevoel voor samenwerking hebben en voor rechtvaardigheid. Het publiek maakte gebruik van de gelegenheid om vragen te stellen, oa Frans Ellenbroek van het Natuurmuseum in Tilburg. Ad 's-Gravensande die de middag presenteerde poseerde samen met Jo Timmermans van het JBAC en Frans de Waal voor de Tuin der Lusten. De laatste signeerde zijn boeken op verzoek.
- 14/2 Deze JBAC-lezing werd in de Grote Kerk aan het Kerkpleintje gehouden. De spreker was Hans de Waardt, docent aan de UvA. Het thema was De doornenkroon [van Bosch] en de vier humores. Namens de gemeente was wethouder Jos van Son aanwezig. Ad 's-Gravensande van Bosch500 leidde de spreker in.
Onder de bezoekers oa Gary Schwartz, auteur van Jheronimus, de wegen naar hemel en hel, de uitgave die deze week verschenen is.
- 13/3 Lezing door Thijs Caspers in het JBAC die later dit jaar in het Natuurmuseum Tilburg een tentoonstelling over dieren bij Bosch zal inrichten. Hij hield een vrolijke lezing, zonder blad voor de mond en met veel humor over de vogels bij Bosch; Van gesnavelde viezeriken tot gevleugelde vrienden.
- 10/4 Lezing door historicus Raymon Fagel: El Bosco, Bosch en Spanje in de 16e eeuw. Hij gaf een beeld van de politiek en machtsstrijd tussen Spanje, Gelderland, Engeland en andere mogendheden. Filips de II werd koning van Castilië. via de hertog van Alva kwan de tuin der Lusten in zijn bezit. Hij verbleef tijdens de oorlog met Gelre korte tijd, of tijden, in Den Bosch, waar hij het werk van Jeroen Bosch heeft kunnen leren kennen. Raymond Fagel vertoonde ook een klein fragment uit de serie Floris waar 'meester Bosch' een besteld schilderij komt afleveren. Hij citeerde ook enkele latere iraliaanse bronnen die bij een bezoek aan Madrid de Tuin der Lusten zagen hangen en er volgens hun beschrijving geen moraliserend werk maar wel een fantasierijk werk in zagen.
Na de lezing kon het publiek de tentoonstellingen in het JBAC bekijken - o.a. Jeroen en het geld van toen - maar ook de expositie 500 jaar psychiatrie in het gebouw van Reinier van Arkel en de expositie De stad van Jeroen in het gebouw van het Groot Tuighuis van de afdeling Erfgoed.
- mei-lezing geen foto´s
- 12/6 De achtste JBAC-Boschlezing werd gehouden door Paul van Dun: Bier, economie, kloosters en gezondheid. De stad van Bosch rond 1500.
...
- 10/7 Hans Maarten van den Brink sprak over Filips II, een fictionele koning.
...
- 18/9 Lizet Kruyff over eten in de tijd van Bosch: Bij Jeroen Bosch op het bord. Lizet vertelde over de bronnen die ze gebruikt had, oa het werk van Bosch, archeologische vondsten, historische bronnen zoals rekeningen, en kookboeken zoals het oudstbekende boekje van 1514. Op het werk van Bosch komt voedsel en manieren van eten veel voor. Op het bekende schilderij De lakenmarkt van Den Bosch zit een kippenvrouwtje dat eieren verkoopt. Viervoeters mocht je niet eten in de vasten maar eieren en gevogelte wel, vis was erg populair. Mosselen was een teken van rijkdom. Ook op het Tafelblad met de 7 hoofdzonden staat een maatlijd geschilderd.
Over het mes dat op de Tuin der lusten voorkomt en waarin een M staat vertelde Ronald van Genabeek dat Lucas van Dijck* onlangs ontdekt heeft dat dit meesterteken van Anthonius Jonckers, ook: Van den Grave, zou zijn want in een akte uit 1538 blijkt dat het teken doorverkocht wordt aan Anthonius van Tuyl.
Lizet gaf een leuk voorbeeld van een liedboek uit die tijd waarin de noten (sic!) door groente en fruit voorgesteld worden, en ze toonde een beschadigde suikermal, en een voorbeeld van een rekening voor het Zwanenbroedershuis waarin staat dat op de markt 3 gebakkken visjes gekocht zijn. Zie ook de presentatie van het boek Puntneuzen en kersenpitten.
- 16/10 Rudolf Dekker over humor bij Jeroen Bosch.
- 20/11 laatste lezing in de reeks door Wil Derkse over Thomas More, Desiderius Erasmus en Jeroen Bosch.
Tijdens het symposium van het Erasmus-festival werden deze drie tijdgenoten ook met elkaar in verband gebracht.
voor andere activiteiten in het JBAC zie www.jheronimusbosch-artcenter.nl,
zie ook info over het Bosch-project, zie ook Bosch500
Herman Pleij hield de eerste JBAC-Bosch-lezing in november 2015.
De tweede JBAC-Bosch-lezing werd door Joost Vijselaar in december gehouden met als thema 500 jaar psychiatrie, te beginnen in de tijd van Bosch.
©2016 Gerard Monté
*informatie met nieuwe onderzoeksresultaten van Lucas van Dijck op JeroenBoschPlaza.
nieuw - Bekijk allerlei documenten over Jeroen Bosch op BoschDoc.
zie ook de interactieve documentaire van de NTR over de Tuin der lusten