FOTONIEUWS

Sint-Jan - exposities - kerststal - Schola Cantorum e.a. - 2023-2024

+ 8/1/2023  Muziek bij de kerststal 1 met de Stadspijpers en anderen in de Sint-Jan van Den Bosch

+ 28/4/2023 expositie en boekpresentatie met werk van Harry Verhoeven

+ 30/4/2023 Maria-ommegang of bidtocht door het centrum van Den Bosch

+ 16/11/2023 (opbouw) kerststal in kooromgang, open 10 december

+ 16/12/2023  Muziek bij de kerststal 2 met de Stadspijpers, Carol Folk, Fohkes, Capella Ducis  + filmpjes

+ 17/12/2023  concert door de Schola Cantorum ihkv 750 jaar koorzang in de Sint-Jan met toespraak van de bisschop
+ 28/12/2023  optreden van het Binnendiezekoor van de schippers
+ 30/12/2023  optreden van het opleidingorkest van Muziekvereniging Meierijstad 
+ 29/6/2024   Nacht van de koorzang - met vier koren - 750 jaar koorzang  

+ 11/4/2024  kistje met tijdscapsule gestolen uit de Sint-Jan

+ 3/9/2024   Parade Ongezien - expositie met werken van Guus Ong

+ 20/10/2024 De Bossche Beeldenstorm - klank- en lichtspel in de Sint-Janstuin

+ 26/10/2024 Oecumenische viering ter nagedachtenis van alle oorlogsslachtoffers WO2

+ 10/10/2024 e.v. opbouw van de kerststal in de kooromgang
+ 8/12/2024   opening van de kerststal 
+ 28/12/2024 Muziek bij de kerststal 3 met de Stadspijpers, Carol Folk, Capella Ducis e.a.

+ 10/8/2025   Bewoners van de Sint-Jan - Luchtboogbeelden - expo Michiel Sonnevijlle 
+ 10/8/2025   Sint-Jan jubeljaar 2025  -  gebedenboekje Toon Hermans 

-mobieltje? kantelen om de
knoppen onder foto's te zien

+ 8/1/2023  Muziek bij de kerststal met de Stadspijpers en anderen in de Sint-Jan van Den Bosch 1

met Zanggroep Puur (uit Rosmalen), La Voz Humana (Amsterdam), de Schola iuventatis, Heineken Low Brass Ensemble, De Stadspijpers van 's-Hertogenbosch, dirigent Willem Gerritsen.
Soliste Robin Hielke.

filmpje van een deel van het programma:




filmpje van de Grande Finale:



ook op Stadspijpers 23-24
(c) Gerard Monté 2023


-----

+ 28/4/2023 expositie en boekpresentatie met werk van Harry Verhoeven - Reflecties van geloof

Opening van de tentoonstelling in de kooromgang met wandassemblages (wandreliëfs) van Harry Verhoeven (info) die de bezoekers welkom heette. Sprekers waren plebaan Vincent Blom die de werken ook ikonen noemde, kunsthistoricus Peter Thoben, (tekst hieronder), Eric van Schingen (Noorbr. Museum). Onder de bezoekers waren onder meer bisschop Gerard de Korte en hulpbisschop Rob Mutsaers. koster Hein van der Zanden die veel werk aan de expositie verricht heeft, en de echtgenote van Harry.
Merel Hanenkamp speelde op dwarsfluit enkele werken, o.a. van Bach. Zij kreeg daarvoor een beeldje van een fluitspelend meisje.
Bart Smit, vormgever van het boek, ging met de auteur Peter Thoben op de foto. Harry deelde in hoog tempo een aantal 'eerste exemplaren' uit en maakte nog even een selfie met de bezoekers (duim omhoog) waarna de tentoonstelling geopend werd.

De term wandreliëf, door een van de sprekers gesuggereerd, benadrukt de diepte die in het werk zit. Harry Verhoeven gebruikt veel religieuze symbolen maar de assemblages zijn niet altijd per se religieus bedoeld, let op de titels, er zijn ook maatschappij-kritische werken tussen.

Deze zomer te zien in de Sint-Jan.
(c) Gerard Monté 2023


-----

+ 30/4/2023 Maria-ommegang of bidtocht door het centrum van Den Bosch

...

(c) Gerard Monté 2023

-----




+ 16/11/2023 (opbouw) kerststal in kooromgang, open 10 december t/m 14 januari
op de meeste dagen tot half vijf.
Reserveren is niet nodig, gratis entree, vrijwillige bijdrage.

Het thema is dit jaar Komt laat ons Hem aanbidden

info Kerststal Sint-Jan
(c) Gerard Monté 2023

-----


Muziek bij de kerststal 2



+ 16/12/2023  2e editie van Muziek bij de kerststal met de Stadspijpers, Carol Folk, Fohkes, Capella Ducis
dirigenten Willem Gerritsen, Frans van de Loo,
organisatie De Stadspijpers van 's-Hertogenbosch,
Carol Folk komt uit Utrecht, de andere groepen uit Den Bosch.

filmpje van het optreden van de Stadspijpers



De Stadspijpers spelen muziek uit de Late Middeleeuwen/Renaissance op authentieke instrumenten. Vooral de dubbelrieten hebben nogal last van temperatuurwisselingen en vocht. Ze dragen kledij naar origineel voorbeeld met oa een brodsie, een insigne in ruitvorm dat aangaf dat ze in dienst van de stad waren. Het origineel daarvan ligt in het Noordbrabants Museum. Ze speelden bij openbare gelegenheden, zoals ontvangsten van vorsten, en bij feesten.

filmpje van het optreden van Carol Folk uit Utrecht:



Carol Folk speelde carols, Engelse kerstliederen, afgewisseld met Ierse reels. Remy van De Stadspijpers speelde mee op zinc en fluit.


filmpje van het optreden van FOHKES uit Den Bosch:



FOHKES - koperkwintet van het Filharmonisch Orkest uit Den Bosch


filmpje van het optreden van Capella Ducis uit Den Bosch

Het koor stond olv Frans van de Loo


filmpje van de Finale:

met als dirigenten Frans van de Loo - Willem Gerritsen


(c) Gerard Monté 2023


-----



+ 17/12/2023  concert ihkv 750 jaar koorzang in de Sint-Jan - met de Schola Cantorum
olv Jeroen Felix, Véronique van den Engh orgelspel

met een toespraak* door de bisschop mgr. Gerard de Korte en een dankwoord door plebaan Vincent Blom.

info 750jaarkoorzang
(c) Gerard Monté 2023

*tekst van de toespraak van de bisschop mgr. Gerard de Korte:

KERSTMIS 2023
CHRISTUS IS ONZE VREDE
OVER GELOOF EN GEWELD

Broeders en zusters,
Binnenkort vieren wij het Kerstfeest; het geboortefeest van onze Heer.
Een van de mooiste titels die Christus draagt is Vredevorst.
Maar in onze dagen verbinden velen geloof primair met geweld. Al bijna twee jaar woedt er oorlog tussen Rusland en de Oekraïne. Twee landen met sterke oosters-orthodoxe wortels voeren een bloedige strijd. Verwoesting, dood en verderf zijn het resultaat. Twee landen met een lange christelijke traditie verduisteren het vredesevangelie van Christus.

Begin oktober trokken Palestijnse extremisten Israël binnen. Willekeurig werden honderden mensen uit blinde haat gedood. Zelfs baby’s en kinderen werden niet gespaard.
En de regering van Israël reageert met veel tegengeweld. Verdriet bij joodse mensen maar evenzeer bij islamitische en christelijke Palestijnen.
Het is pijnlijk te moeten constateren dat joden, christenen en moslims een geschiedenis vol geweld kennen.

Regelmatig stellen seculiere mensen een spannende maar ook pijnlijke vraag: ‘Zou het niet beter zijn als alle religies zouden verdwijnen?’ Zonder godsdiensten zouden wij, zo redeneren zij, van veel geweld worden verlost want de claim van een goddelijke waarheid zou heel gemakkelijk kunnen leiden tot gewelddadig gedrag.
Nu valt er op deze stelling natuurlijk veel af te dingen. Met name in de vorige eeuw hebben seculiere ideologieën een stroom van ellende veroorzaakt.
Onze eigen heilige Titus Brandsma doorzag al vroeg het anti-evangelie van het nazisme. Miljoenen mensen werden het slachtoffer van de terreur van de nationaal socialisten.
Maar ik noem ook de vele doden in de communistische Goelag Archipel van Stalin. Op fabrieksmatige wijze werden zij omgebracht.
Ook de moordpartijen in Cambodja en het China van Mao kan ik memoreren.
Al deze seculiere regimes kenden een dodelijke onverdraagzaamheid met betrekking tot andersdenkenden.

Ook vandaag bestaat er naast religieus geweld politiek-ideologische terreur. Toch is het goed om als gelovige de handschoen op te pakken. Hoe gewelddadig zijn de bronnen van ons christelijk geloof? Hoe gewelddadig is de Heilige Schrift?

Bijbels dossier rond geweld
Enkele jaren geleden publiceerde de Vlaamse schrijver Dimitri Verhulst zijn Bloedboek. Het vormt een aanklacht tegen het massieve geweld in het Oude Testament.
Natuurlijk is de Heilige Schrift voor gelovigen een bron van goddelijke openbaring maar evenzeer vormen de boeken van de Bijbel een spiegel van het leven van mensen.

Kaïn als broedermoordenaar van Abel toont de menselijke conditie. Tot op vandaag worden Abels door Kaïns vermoord.

In de Schrift vinden wij minstens drie modellen rond geweld. Het meest brute model is het niet geproportioneerde geweld. Lamech dreigt met het doden van een kind als hij een schram oploopt. De notie van het oog om oog wil deze vorm van geweld indammen.
Als mij een oog of tand ontnomen wordt, mag ik niet meer dan een oog of tand terugeisen.

In het onderwijs van Jezus wordt dit geproportioneerde geweld doorbroken door na een klap op de ene wang ook de andere wang toe te keren. Christus lijkt het geweld te willen stoppen door de geweldpleger te beschamen en zo tot bezinning te brengen.
Spannend in de Schrift zijn ook de verhalen over geweld in naam van God. Ik denk aan de binding van Isaak maar ook de verhalen over de verdrijving van de aanwezige volken bij de intocht van de Israëlieten in het land van belofte.

Voor moderne lezers blijven deze verhalen aanstootgevend.
Tegelijk moeten wij natuurlijk nooit ahistorisch lezen en al helemaal niet losse verzen volkomen uit hun verband citeren.

Openbaring en interpretatie
Bij het lezen van geweldteksten kunnen wij er niet omheen ons te bezinnen op onze visie op openbaring. Zijn alle heilige teksten uit de Schrift goddelijk geïnspireerd?
Mensen die een mechanische inspiratieleer hanteren, zullen deze visie waarschijnlijk ondersteunen. Maar zo lezen katholieken de Schrift niet of in ieder geval niet meer.
Wij beseffen dat teksten uit de Schrift ook menselijk en tijdgebonden zijn.
De Bijbel kunnen wij lezen als een menselijk getuigenis over Gods spreken en handelen.
Een en ander impliceert het grote belang van goede exegese en hermeneutiek.
Teksten worden altijd door mensen geïnterpreteerd.

En het zijn dus mensen die teksten uit heilige boeken gevaarlijk kunnen maken.
Anders gezegd:
Religieuze teksten veroorzaken geen geweld maar mensen die deze teksten lezen.

Christus als sleutel
Vanuit de overtuiging dat Christus het hoogtepunt van Gods openbarend spreken is, vormt Hij voor mij ook de sleutel om heel de Bijbel te lezen.
Jezus sterft geweldloos aan het kruis. Er is geen leger dat Hem verdedigt.
En op het kruis bidt Hij voor zijn vijanden die Hem vernederen en doden.

De stervende Christus geeft een indrukwekkend getuigenis van vergeving en vijandsliefde:
‘Vader, vergeef hen want zij weten niet wat ze doen.’

Later vinden wij bij Stefanus, de eerste christelijke martelaar, een echo van deze levenshouding. Jezus neemt geen leven van anderen maar geeft zijn eigen leven tot onze verzoening.
Christus is het onschuldige lam dat zonder geweld de zonden van de wereld wegdraagt.

Christelijke traditie
In de eerste eeuwen had de christelijke gemeenschap geen macht. Christenen werden regelmatig slachtoffer van vervolgingen.
De omslag kwam met de bekering van keizer Constantijn aan het begin van de vierde eeuw. Aan het einde van die eeuw wordt het christendom staatsgodsdienst. Er kwam ook een verandering in het denken over oorlog en vrede.

Al jaren geleden sprak prof. Heering in dat kader over de zondeval van het christendom.
Het geweld van de christelijke heersers bracht de kerkvaders, de theologen uit de Vroege Kerk, in grote verlegenheid.
Kerkvaders als Ambrosius en Augustinus formuleerden de leer van de rechtvaardige oorlog.
Niet om oorlog te rechtvaardigen maar juist om oorlog in te dammen. Oorlogshandelingen moesten aan scherpe voorwaarden voldoen. Zo is alleen een defensieve oorlog verdedigbaar er moet een scherp onderscheid worden gemaakt tussen soldaten en burgers.
De voedselbronnen van de tegenstander mogen niet worden vernietigd.
Helaas zijn er in het boek van de kerkgeschiedenis genoeg donkere bladzijden te vinden.
Ik noem de kruistochten waarbij de ridders meenden Gods wil te doen. Ik noem ook het geweld tegen joden.
Wij vinden dat al terug in de vroege Kerk met teksten vol haat bij kerkvaders. Maar ook later bij de Spaanse koningen, een reformator als Maarten Luther en de pogroms in Oost Europa.
Na de Reformatie hebben katholieken en protestanten elkaar genegeerd, gehaat en helaas ook gedood. Priesters en predikanten hebben wapens gezegend tot in de vorige eeuw.

Omslag binnen het christendom
Maar in de laatste eeuw zien wij gelukkig een omslag. Christenen hebben zich meer en meer bekeerd. Er kwam ruimte voor zelfkritiek en binnen de kerken zien wij, in kracht van Gods Geest, een zelfreinigend vermogen.
De verschrikkingen van de Eerste en Tweede Wereldoorlog hebben daar zeker toe bijgedragen.
Heel belangrijk is natuurlijk ook het Tweede Vaticaanse Concilie (1962-1965). Ik noem heel speciaal de Verklaring over de godsdienstvrijheid uit 1965, Dignitatis Humanae.

Een omslag in het denken komt hier in beeld. Wij zien een verschuiving van het recht van de waarheid naar de waardigheid van de mens.
Het Concilie grijpt terug op het Bijbelse relationele waarheidsbegrip: Christus is de waarheid.
Iedere mens heeft de plicht om deze waarheid te zoeken maar altijd in vrijheid en zonder dwang en geweld.
De Kerk heeft geleerd om God niet met onze politieke en economische belangen te verbinden.
Alle serieuze christelijke leiders zullen geweld niet meer goddelijk legitimeren. Op individueel niveau is een christen geroepen om van ieder geweld af te zien. Op macroniveau erkent de Kerk de zwaardmacht van de overheid.
Ook het geweldsmonopolie wordt bij de overheid gelegd.
Geweld blijft in een zondige wereld soms een minder kwaad om groter kwaad te vernietigen
Ik denk aan de vernietiging van de Hitlerbarbarij door de geallieerden in 1945. En meer recent de bestrijding van ISIS en Hamas om een einde te maken aan blinde terreur.

Maar vanuit het onderwijs van Christus blijft het altijd een falen. Niet voor niets noemt paus Franciscus iedere oorlog een nederlaag.

Slotwoorden
Voor de wereldvrede is een coalitie van gematigden uit allerlei godsdiensten en levensovertuigingen van groot belang.
Juist bij spanningen tussen mensen is de deugd van de temperantia de gematigdheid en de zelfbeheersing belangrijk.
Mensen zijn bij conflicten geroepen tot overleg en dialoog, niet tot een gewelddadige oplossing. Alle mensen zijn immers schepselen van God.
Ieder mens is geschapen naar Gods beeld en gelijkenis. Dat moet een belangrijke notie zijn om geweld tussen mensen direct te stoppen. Wie het schepsel schendt, schendt de Schepper.
Mensen moeten andere mensen nooit ontmenselijken of demoniseren.

Broeders en zusters,
binnenkort vieren wij het Kerstmis, de geboorte van Jezus.
Hij is onze Vredevorst.
Wij bidden dat mensen zijn onderwijs over vrede en verzoening steeds beter gaan begrijpen en vanuit de vrede van Christus gaan leven.

Vanuit die hoop wens ik u een zalig en gezegend Kerstmis en Gods zegen voor 2024.

Mgr. dr. Gerard de Korte

info bisdomdenbosch 

--------------------------------

+ 28/12/2023  optreden van het Binnendiezekoor van de schippers
ihkv 750 jaar koorzang in de Sint-Jan

[geen foto's van Eindhovens Oratorium Vereniging op 29/12]

+ 30/12/2023  optreden van het opleidingorkest van Muziekvereniging Meierijstad 


(c) Gerard Monté 2023
 
-----

+ 11/4/2024  kistje met tijdscapsule gestolen uit de Sint-Jan
Deze week werd bekend gemaakt dat uit de Sint-Jan na een inbraak een blauw kistje met honderd wensen voor 2122 gestolen is.
Foto's (Wim Koopman) van het kistje en de plaatsing ervan in 2022 vind je ook op deze site.
Het is te hopen dat de inbrekers het (eenvoudige niet-kostbare) lichtblauwe kistje terugbezorgen maar vooral de unieke inhoud met de wenskaarten voor 2122.




+ 3/9/2024  Alziend oog in de Sint-Jan van dichtbij te zien
Bij de inbraak werd ook het Alziend oog in de koepel van de middentoren beschadigd, m.n. de stralenkrans rond het oog. Dat is naar de beneden gehaald om gerestaureerd en schoongemaakt te worden. Tot en met 15 september is het oog te zien in de een van de straalkapellen in de kooromgang.

Bezoekers kunnen hun wens opschrijven voor een nieuwe tijdscapsule.

zie evt ook ook actueel 2e kwartaal 2024
©2024 Gerard Monté

-----




+ 29/6/2024   Nacht van de koorzang - met vier koren  -  750 jaar koorzang in de Sint-Jan 

mmv
het Brabants Kamerkoor olv Dorien Schouten
Kamerkoor Ad Parnassum olv Anthony Zielhorst
Schola Cantorum olv Jeroen Felix
Vocaal Ensemble Markant olv Bernhard Touwen

gezongen werden
Gregoriaans: Sicut Cervus
O Virtus Sapientiae - Hildegard von Bingen
Ego flos campi - Jacobus Clemens non Papa
Psalm 96 - Jan Pieterszoon Sweelinck
Ave Maria - Herman Hollanders
Ave Maris Stella - Henk Badings
Sanctus en Agnus dei uit Missa Brevis - Henk Badings
Kyrie uit de dubbelkorige mis - Frank Martin
Ave Verum - Maurice Pirenne
Salve Regina (alleen na het derde concert) van de winnaar van de compositiewedstrijd Linard Vrielink

Er vonden 3 concerten plaats, 20 uur, 21.30 en 23 uur. De foto's zijn van het laatste concert.

Het was een wandelconcert naar diverse locaties in de Sint-Jan maar alleen in het middenschip hangen luidsprekers en daardoor waren in de kapellen de aankondigingen niet goed te horen als ze vanuit de kerk gedaan werden en ook de nagalm in de kathedraal werkte dan tegen. 
De muziek klonk overal prachtig.
En ... het was niet koud in de kerk.

terug te luisteren op YT

-----

+ 2024 11 24 Slotconcert van 750 jaar koorzang in de Sint-Jan

ook terug te luisteren op YT  (geen foto's)

©2024 Gerard Monté

-----

+ 3/9/2024   Parade Ongezien - expositie met werken van Guus Ong

Veel bekende figuren en typen uit Den Bosch in en om de Sint-Jan

©2024 Gerard Monté

-----

+ 20/10/2024 De Bossche Beeldenstorm - klank- en lichtspel in de Sint-Janstuin
een cadeautje aan de stad

concept, beeld en regie door Dirk van Poppel - concept en tekst Eric Alink - idee Stichting de Erwtenman



info BosscheBeeldenstorm
©2024 Gerard Monté

-----




+ 26/10/2024 Oecumenische viering ter nagedachtenis van alle oorlogsslachtoffers WO2

...

ook terug te luisteren op YT

zie ook Oorlogsherdenkingen ´s-Hertogenbosch oktober 2024
©2024 Gerard Monté

-----





+ 10/10/2024  opbouw van de kerststal in de kooromgang
vervolg 7/11, 14/11, 21/11 en 28/11

Er komt een kleine waterval, veel dieren, maar ook het plafond van de Sixtijnse kapel wordt hier aangebracht.
Het team, al van mei bezig met het ontwerpen, werkt heel hard om alles op tijd af te hebben, kleding, personages, gebouwen, etc.

open vanaf 9 december tot en met 12 januari

©2024 Gerard Monté
-----





+ 8/12/2024   opening van de kerststal 

...

©2024 Gerard Monté

-----





+ 28/12/2024  Muziek bij de kerststal 3
org. De Stadspijpers.

De muziek is vooral bedoeld voor de rij wachtenden voor de kerststal maar er kwamen ook veel bezoekers speciaal voor de concerten.
Er was een klein programmablad met teksten om mee te zingen.

foto's van de optredens van
Harmonieorkest Muziekvereniging Meierijstad
Carol Folk - soliste Robin Hielke
Capella Ducis olv Frans van de Loo
Reünieorkest Regiment Van Heutsz olv Eugène Ploegmakers
Binnendiezekoor
Stadspijpers van ‘s-Hertogenbosch olv Willem Gerritsen




compilatiefilm van de optredens




bij de finale speelden de zes groepen samen olv Willem Gerritsen


©2024 Gerard Monté
-----





+ 10/8/2025   Bewoners van de Sint-Jan - Luchtboogbeelden - expositie Michiel Sonnevijlle 

...





+ 10/8/2025   Sint-Jan jubeljaar 2025  -  gebedenboekje Toon Hermans 

...

©2025 Gerard Monté
-----




-----
----------

zie evt ook + 1/3/2020  Sint-Jan - corona-virus - kruisweg Marius de Leeuw - herinneringssteen Welshmen

 zie evt ook De wonderlijke klim 2016

--------------




*Tekst van de toespraak van Peter Thoben

Beste Harry en Simone, geachte heren geestelijken en aanwezigen,
Vanmiddag mag ik bij de opening van de tentoonstelling Reflecties van geloof.
Wandassemblages van Harry Verhoeven een toelichting geven. Als
kunsthistoricus en museumconservator ben ik door Harry Verhoeven
uitgenodigd om mee te werken aan deze expositie en als schrijver aan het boek
dat zo dadelijk gepresenteerd wordt. De reden zal zijn, dat ik in 2018 Harry heb
gevraagd zijn religieuze wandreliëfs voor de eerste keer te exposeren in de apsis
van de Sint-Catharinakerk in Eindhoven tijdens de kunstroute Geest in Kunst.
Die expositie kreeg de titel Keerpunt mee en bleek een geweldige stimulans
voor Harry te zijn.
De opening van de huidige tentoonstelling vormt voor kunstenaar Harry Verhoeven
ongetwijfeld een hoogtepunt in zijn leven. Hij bewondert de
middeleeuwen en dan krijgt hij als kunstenaar de kans zijn kunstwerken in dit
indrukwekkende, middeleeuwse kerkgebouw te exposeren. Een droom wordt
werkelijkheid.
In Noord-Brabant is Harry Verhoeven een vrij bekende figuur als bedenker en
grondlegger van het *techniekHuys in Veldhoven en als laureaat van de Brabant
Bokaal van het Prins Bernhard Cultuurfonds. Als beeldend kunstenaar heeft hij
naam gemaakt met zijn cortenstalen beelden in de openbare ruimte die vooral in
de regio Eindhoven een plaats hebben gekregen.
Na het overlijden van zijn zwaar gehandicapte dochter Nadieh in januari 2016 –
zijn andere, eveneens gehandicapte dochter Saskia is in 2001 overleden – heeft
Harry zijn artistieke bakens verzet en begint hij wandassemblages samen te
stellen van allerlei, deels hergebruikte materialen met een nieuwe inhoud en
betekenis. Met een geweldige prestatiedrang, creativiteit en energieke werklust
gaat hij aan de slag. Immers werken geeft inhoud aan zijn leven en doet alle pijn
enigszins vergeten.
Voor een groot pleitbezorger van het maken, het ambachtelijk vakmanschap, is
dat eigenlijk niet zo vreemd. Hij is immers van mening dat ambachtelijke
aspecten in het bouwonderwijs vastgehouden moeten worden. Zelf heeft hij dat
uitgewerkt in zijn boek De verwondering van het maken (2007). En wie de
mens Harry Verhoeven beter wil begrijpen, kan zijn monografie De Kunst van
het Kijken en Maken (2013) lezen en natuurlijk de publicatie bij deze expositie.

Het pleidooi en de gedrevenheid voor het ambacht, het maken, is eigenlijk een
logisch uitvloeisel van Harry’s eigen levensloop. Geboren in een arbeidersgezin
in Goirle vinden Harry’s ouders na de lagere school dat hij maar naar de LTS
moet om er tot metselaar opgeleid te worden, hoewel hij capaciteiten heeft om
de HBS te volgen. In het leerlingenstelsel – overdag werken en ’s avonds naar
school – klimt hij op. Via een aanvullende studie wordt hij toegelaten tot de
lerarenopleiding van het nijverheidsonderwijs. Hij zegt het metselaarsvak
vaarwel, wordt technisch tekenaar/ontwerper op een architectenbureau en
vervolgens leraar in het beroepsonderwijs. Tegelijkertijd studeert hij aan de
Lerarenopleiding van de Academie voor Beeldende Vorming in Tilburg voor de
aktes MO Handenarbeid, waarvoor hij in 1984 slaagt. Door die studie leert hij
de mogelijkheden en de toepasbaarheid van uitlopende materialen kennen en
weet hier – door eigen experimenteren – creatief en artistiek mee om te gaan.
De van nature al aanwezige aanleg in zijn jeugd wordt hierdoor uitgedaagd,
verfijnd en gesublimeerd.
Daar komt tevens bij dat de kunstgeschiedenis hem een onuitputtelijk reservoir
biedt aan vormen, onderwerpen, stijlen, ideeën en dus inspiratiebronnen of
referentiemogelijkheden.
Harry voelt zich in het bijzonder – zoals al opgemerkt – aangetrokken tot de
middeleeuwen en de daarop gebaseerde vormentaal van de neogotiek. De figuur
van architect Pierre Cuypers (1827-1921) en zijn Roermondse werkplaatsen
spreken tot zijn verbeelding. Maar twintigste-eeuwse kunstenaars uit de Dada-
beweging zoals Jean Arp, Marcel Duchamp, Kurt Schwitters of neodadaïst
Edward Kienholz, of uit de Popart zoals Roy Lichtenstein, Robert
Rauschenberg of Andy Warhol en de Nederlandse representant Woody van
Amen inspireren hem eveneens, zetten hem aan het denken en artistiek op het
spoor van de assemblage.
Verder zijn de geregelde retraites bij de Benedictijnen van de abdij Sint-
Benedictusberg te Mamelis bij Vaals van belang. Een reden om daarheen te
gaan heeft te maken met zijn grote bewondering voor het werk van dom Hans
van der Laan, de grondlegger van de Bossche School. Op basis van diens
theorieën en verhoudingssysteem, het plastisch getal, ontwerpt Harry zelf in
1990 zijn woonhuis in Bergeijk, maar ook in zijn kunstwerken, vooral in de
beelden, werkt de maatvoering van het plastische getal door.
De hier geëxposeerde reeks van 50 wandassemblages zijn in de periode 2016 tot
en met 2023 ontstaan, weliswaar met de onderbreking van ruim één jaar. In april
2020 wordt er bij hem kanker geconstateerd, hij moet drie keer geopereerd
worden en vervolgens moet hij revalideren.

De werkwijze van de wandassemblage is in feite een collage van hergebruikte
voorwerpen of elementen (readymades genoemd), oude en nieuwe materialen –
al dan niet bewerkt of beschilderd –, die in een nieuw concept zijn
samengebracht, waarbij de oorspronkelijke textuur en/of structuur behouden of
nog voelbaar is. Met het hergebruik krijgt het samenspel van alles een
gedaanteverandering en nieuwe betekenis, die uitdrukking geeft aan de intenties
van de kunstenaar, vaak verduidelijkt met een opschrift, waarbij Harry’s
voorkeur voor een Latijnse tekst opvalt: Alta mente repostum / Diep in de ziel
bewaard, Fata Viam Invenient / Het noodlot vindt zijn weg, Adoro te devote / Ik
aanbid u met eerbied, Clausura / Slot van een klooster, Credo / Ik geloof,
Verbum Domini / Het woord van de Heer enz.
Bij de start van een wandreliëf heeft Harry wel een idee wat hij wil vertellen,
maar geen concreet, laat staan helder plan voor de uitwerking ervan. Ieder
object is een proces waarbij compositie, vormen, decoratieve motieven,
kleurschakeringen en inhoud met heel verschillende materialen en onderdelen
langzaam al doende groeien. Zo treffen wij hergebruikte reliëfs en decoratieve
fragmenten van traceerwerk aan, lijsten van kop-, meubel- en sierspijkers,
wasknijpers, houten of keramische plaatjes, glazen knikkers, repeterende
geschilderde sjabloonpatronen etc. Alle elementen smeedt hij samen tot een
geheel, waardoor een nieuw samengesteld totaalbeeld ontstaat, dat qua vorm,
beeld en kleur harmonisch en esthetisch oogt. Al werkend onder zijn handen
krijgt het uitgangsidee intuïtief zijn vorm. Het plezier van ‘het maken’, waarvan
Harry een geweldig voorstander is, spat er vanaf. Bij alles is het van belang, dat
het beeld visueel in balans is en dat hij niet te ver doorgaat, waardoor de
zeggingskracht vermindert of zelfs verdwijnt. Daarom komt hij later soms op
een werk terug, omdat het te vol of te druk is, of te leeg en er nog accenten
nodig zijn voor het visuele evenwicht.
De werkwijze bij deze verhalende reliëfs zou men ‘filosoferen, mijmeren of
bidden met de handen’ kunnen noemen. Voor Harry zijn het een soort iconen,
omdat ze verwijzingen zijn naar de ‘beleefde’ devotie die voor hem nog altijd
betekenisvol is. Het zijn dus kunstwerken met een beeld-boodschap en
cultuurherinnering.
Herinneringen aan en reflecties van het katholicisme uit zijn jeugd klinken
hierin door. De kunstenaar heeft zich niet van het katholieke geloof afgekeerd
en dat afgezworen zoals zovelen, maar hij kijkt er positief op terug. De theatrale
mystieke sfeer van de rituelen en de esthetische bekoring van de kerkgebouwen
met altaren, beelden en glas-in-loodramen kan hij nog altijd waarderen en zijn
hem, nu hij ouder wordt, in toenemende mate dierbaar. Deze reeks
wandassemblages is daar het getuigenis van.

Harry Verhoeven heeft al jong de aandrang gehad om zich nadrukkelijk aan zijn
milieu te ontworstelen. Ook heeft hij zich niet door teleurstellingen in het leven
laten ontmoedigen of verlammen, maar is blijven vechten en met
doorzettingsvermogen blijven volhouden om zijn ideeën vorm te geven en te
realiseren.
Over de kleurrijke en dynamische Harry Verhoeven en zijn kunst is zeker veel
meer te vertellen. Toch hoop ik met deze beknopte inleiding meer achtergrond
gegeven te hebben om de tentoonstelling zo dadelijk te gaan bekijken. Meer
informatie over de kunstenaar en de religieuze wandassemblages treft u
natuurlijk aan in de begeleidende publicatie. Het boek kunt u straks voor
15 Euro aanschaffen. Doe dat.
Ik dank u voor uw aandacht.

© Peter Thoben 2023