Sint-Jan - exposities - kerststal - Schola Cantorum e.a. - 2023 e.v.
Sint-Jan - exposities - kerststal - Schola Cantorum e.a. - 2023 e.v.
+ 8/1/2023 Muziek bij de kerststal met de Stadspijpers en anderen in de Sint-Jan van Den Bosch
+ 28/4/2023 expositie en boekpresentatie met werk van Harry Verhoeven
+ 30/4/2023 Maria-ommegang of bidtocht door het centrum van Den Bosch
+ 16/11/2023 (opbouw) kerststal in kooromgang, open 10 december
+
-mobieltje kantelen om de
knoppen onder foto's te zien
+ 8/1/2023 Muziek bij de kerststal met de Stadspijpers en anderen in de Sint-Jan van Den Bosch
met Zanggroep Puur (uit Rosmalen), La Voz Humana (Amsterdam), de Schola iuventatis, Heineken Low Brass Ensemble, De Stadspijpers van 's-Hertogenbosch, dirigent Willem Gerritsen.
Soliste Robin Hielke.
filmpje van een deel van het programma:
filmpje van de Grande Finale:
(c) Gerard Monté 2023
-----
+ 28/4/2023 expositie en boekpresentatie met werk van Harry Verhoeven - Reflecties van geloof
Opening van de tentoonstelling in de kooromgang met wandassemblages (wandreliëfs) van Harry Verhoeven (info) die de bezoekers welkom heette. Sprekers waren plebaan Vincent Blom die de werken ook ikonen noemde, kunsthistoricus Peter Thoben, (tekst hieronder), Eric van Schingen (Noorbr. Museum). Onder de bezoekers waren onder meer bisschop Gerard de Korte en hulpbisschop Rob Mutsaers. koster Hein van der Zanden die veel werk aan de expositie verricht heeft, en de echtgenote van Harry.
Merel Hanenkamp speelde op dwarsfluit enkele werken, o.a. van Bach. Zij kreeg daarvoor een beeldje van een fluitspelend meisje.
Bart Smit, vormgever van het boek, ging met de auteur Peter Thoben op de foto. Harry deelde in hoog tempo een aantal 'eerste exemplaren' uit en maakte nog even een selfie met de bezoekers (duim omhoog) waarna de tentoonstelling geopend werd.
De term wandreliëf, door een van de sprekers gesuggereerd, benadrukt de diepte die in het werk zit. Harry Verhoeven gebruikt veel religieuze symbolen maar de assemblages zijn niet altijd per se religieus bedoeld, let op de titels, er zijn ook maatschappij-kritische werken tussen.
Deze zomer te zien in de Sint-Jan.
(c) Gerard Monté 2023
-----
+ 30/4/2023 Maria-ommegang of bidtocht door het centrum van Den Bosch
...
(c) Gerard Monté 2023
-----
+ 16/11/2023 (opbouw) kerststal in kooromgang, open 10 december t/m 14 januari
Het thema is dit jaar Komt laat ons Hem aanbidden
info Kerststal Sint-Jan
(c) Gerard Monté 2023
-----
----------
zie evt ook + 1/3/2020 Sint-Jan - corona-virus - kruisweg Marius de Leeuw - herinneringssteen Welshmen
zie evt ook De wonderlijke klim 2016
--------------
*Tekst van de toespraak van Peter Thoben
Beste Harry en Simone, geachte heren geestelijken en aanwezigen,
Vanmiddag mag ik bij de opening van de tentoonstelling Reflecties van geloof.
Wandassemblages van Harry Verhoeven een toelichting geven. Als
kunsthistoricus en museumconservator ben ik door Harry Verhoeven
uitgenodigd om mee te werken aan deze expositie en als schrijver aan het boek
dat zo dadelijk gepresenteerd wordt. De reden zal zijn, dat ik in 2018 Harry heb
gevraagd zijn religieuze wandreliëfs voor de eerste keer te exposeren in de apsis
van de Sint-Catharinakerk in Eindhoven tijdens de kunstroute Geest in Kunst.
Die expositie kreeg de titel Keerpunt mee en bleek een geweldige stimulans
voor Harry te zijn.
De opening van de huidige tentoonstelling vormt voor kunstenaar Harry Verhoeven
ongetwijfeld een hoogtepunt in zijn leven. Hij bewondert de
middeleeuwen en dan krijgt hij als kunstenaar de kans zijn kunstwerken in dit
indrukwekkende, middeleeuwse kerkgebouw te exposeren. Een droom wordt
werkelijkheid.
In Noord-Brabant is Harry Verhoeven een vrij bekende figuur als bedenker en
grondlegger van het *techniekHuys in Veldhoven en als laureaat van de Brabant
Bokaal van het Prins Bernhard Cultuurfonds. Als beeldend kunstenaar heeft hij
naam gemaakt met zijn cortenstalen beelden in de openbare ruimte die vooral in
de regio Eindhoven een plaats hebben gekregen.
Na het overlijden van zijn zwaar gehandicapte dochter Nadieh in januari 2016 –
zijn andere, eveneens gehandicapte dochter Saskia is in 2001 overleden – heeft
Harry zijn artistieke bakens verzet en begint hij wandassemblages samen te
stellen van allerlei, deels hergebruikte materialen met een nieuwe inhoud en
betekenis. Met een geweldige prestatiedrang, creativiteit en energieke werklust
gaat hij aan de slag. Immers werken geeft inhoud aan zijn leven en doet alle pijn
enigszins vergeten.
Voor een groot pleitbezorger van het maken, het ambachtelijk vakmanschap, is
dat eigenlijk niet zo vreemd. Hij is immers van mening dat ambachtelijke
aspecten in het bouwonderwijs vastgehouden moeten worden. Zelf heeft hij dat
uitgewerkt in zijn boek De verwondering van het maken (2007). En wie de
mens Harry Verhoeven beter wil begrijpen, kan zijn monografie De Kunst van
het Kijken en Maken (2013) lezen en natuurlijk de publicatie bij deze expositie.
Het pleidooi en de gedrevenheid voor het ambacht, het maken, is eigenlijk een
logisch uitvloeisel van Harry’s eigen levensloop. Geboren in een arbeidersgezin
in Goirle vinden Harry’s ouders na de lagere school dat hij maar naar de LTS
moet om er tot metselaar opgeleid te worden, hoewel hij capaciteiten heeft om
de HBS te volgen. In het leerlingenstelsel – overdag werken en ’s avonds naar
school – klimt hij op. Via een aanvullende studie wordt hij toegelaten tot de
lerarenopleiding van het nijverheidsonderwijs. Hij zegt het metselaarsvak
vaarwel, wordt technisch tekenaar/ontwerper op een architectenbureau en
vervolgens leraar in het beroepsonderwijs. Tegelijkertijd studeert hij aan de
Lerarenopleiding van de Academie voor Beeldende Vorming in Tilburg voor de
aktes MO Handenarbeid, waarvoor hij in 1984 slaagt. Door die studie leert hij
de mogelijkheden en de toepasbaarheid van uitlopende materialen kennen en
weet hier – door eigen experimenteren – creatief en artistiek mee om te gaan.
De van nature al aanwezige aanleg in zijn jeugd wordt hierdoor uitgedaagd,
verfijnd en gesublimeerd.
Daar komt tevens bij dat de kunstgeschiedenis hem een onuitputtelijk reservoir
biedt aan vormen, onderwerpen, stijlen, ideeën en dus inspiratiebronnen of
referentiemogelijkheden.
Harry voelt zich in het bijzonder – zoals al opgemerkt – aangetrokken tot de
middeleeuwen en de daarop gebaseerde vormentaal van de neogotiek. De figuur
van architect Pierre Cuypers (1827-1921) en zijn Roermondse werkplaatsen
spreken tot zijn verbeelding. Maar twintigste-eeuwse kunstenaars uit de Dada-
beweging zoals Jean Arp, Marcel Duchamp, Kurt Schwitters of neodadaïst
Edward Kienholz, of uit de Popart zoals Roy Lichtenstein, Robert
Rauschenberg of Andy Warhol en de Nederlandse representant Woody van
Amen inspireren hem eveneens, zetten hem aan het denken en artistiek op het
spoor van de assemblage.
Verder zijn de geregelde retraites bij de Benedictijnen van de abdij Sint-
Benedictusberg te Mamelis bij Vaals van belang. Een reden om daarheen te
gaan heeft te maken met zijn grote bewondering voor het werk van dom Hans
van der Laan, de grondlegger van de Bossche School. Op basis van diens
theorieën en verhoudingssysteem, het plastisch getal, ontwerpt Harry zelf in
1990 zijn woonhuis in Bergeijk, maar ook in zijn kunstwerken, vooral in de
beelden, werkt de maatvoering van het plastische getal door.
De hier geëxposeerde reeks van 50 wandassemblages zijn in de periode 2016 tot
en met 2023 ontstaan, weliswaar met de onderbreking van ruim één jaar. In april
2020 wordt er bij hem kanker geconstateerd, hij moet drie keer geopereerd
worden en vervolgens moet hij revalideren.
De werkwijze van de wandassemblage is in feite een collage van hergebruikte
voorwerpen of elementen (readymades genoemd), oude en nieuwe materialen –
al dan niet bewerkt of beschilderd –, die in een nieuw concept zijn
samengebracht, waarbij de oorspronkelijke textuur en/of structuur behouden of
nog voelbaar is. Met het hergebruik krijgt het samenspel van alles een
gedaanteverandering en nieuwe betekenis, die uitdrukking geeft aan de intenties
van de kunstenaar, vaak verduidelijkt met een opschrift, waarbij Harry’s
voorkeur voor een Latijnse tekst opvalt: Alta mente repostum / Diep in de ziel
bewaard, Fata Viam Invenient / Het noodlot vindt zijn weg, Adoro te devote / Ik
aanbid u met eerbied, Clausura / Slot van een klooster, Credo / Ik geloof,
Verbum Domini / Het woord van de Heer enz.
Bij de start van een wandreliëf heeft Harry wel een idee wat hij wil vertellen,
maar geen concreet, laat staan helder plan voor de uitwerking ervan. Ieder
object is een proces waarbij compositie, vormen, decoratieve motieven,
kleurschakeringen en inhoud met heel verschillende materialen en onderdelen
langzaam al doende groeien. Zo treffen wij hergebruikte reliëfs en decoratieve
fragmenten van traceerwerk aan, lijsten van kop-, meubel- en sierspijkers,
wasknijpers, houten of keramische plaatjes, glazen knikkers, repeterende
geschilderde sjabloonpatronen etc. Alle elementen smeedt hij samen tot een
geheel, waardoor een nieuw samengesteld totaalbeeld ontstaat, dat qua vorm,
beeld en kleur harmonisch en esthetisch oogt. Al werkend onder zijn handen
krijgt het uitgangsidee intuïtief zijn vorm. Het plezier van ‘het maken’, waarvan
Harry een geweldig voorstander is, spat er vanaf. Bij alles is het van belang, dat
het beeld visueel in balans is en dat hij niet te ver doorgaat, waardoor de
zeggingskracht vermindert of zelfs verdwijnt. Daarom komt hij later soms op
een werk terug, omdat het te vol of te druk is, of te leeg en er nog accenten
nodig zijn voor het visuele evenwicht.
De werkwijze bij deze verhalende reliëfs zou men ‘filosoferen, mijmeren of
bidden met de handen’ kunnen noemen. Voor Harry zijn het een soort iconen,
omdat ze verwijzingen zijn naar de ‘beleefde’ devotie die voor hem nog altijd
betekenisvol is. Het zijn dus kunstwerken met een beeld-boodschap en
cultuurherinnering.
Herinneringen aan en reflecties van het katholicisme uit zijn jeugd klinken
hierin door. De kunstenaar heeft zich niet van het katholieke geloof afgekeerd
en dat afgezworen zoals zovelen, maar hij kijkt er positief op terug. De theatrale
mystieke sfeer van de rituelen en de esthetische bekoring van de kerkgebouwen
met altaren, beelden en glas-in-loodramen kan hij nog altijd waarderen en zijn
hem, nu hij ouder wordt, in toenemende mate dierbaar. Deze reeks
wandassemblages is daar het getuigenis van.
Harry Verhoeven heeft al jong de aandrang gehad om zich nadrukkelijk aan zijn
milieu te ontworstelen. Ook heeft hij zich niet door teleurstellingen in het leven
laten ontmoedigen of verlammen, maar is blijven vechten en met
doorzettingsvermogen blijven volhouden om zijn ideeën vorm te geven en te
realiseren.
Over de kleurrijke en dynamische Harry Verhoeven en zijn kunst is zeker veel
meer te vertellen. Toch hoop ik met deze beknopte inleiding meer achtergrond
gegeven te hebben om de tentoonstelling zo dadelijk te gaan bekijken. Meer
informatie over de kunstenaar en de religieuze wandassemblages treft u
natuurlijk aan in de begeleidende publicatie. Het boek kunt u straks voor
15 Euro aanschaffen. Doe dat.
Ik dank u voor uw aandacht.
© Peter Thoben 2023