Oorlogsherdenkingen in ´s-Hertogenbosch e.o. - januari 2022 e.v.
Oorlogsherdenkingen in ´s-Hertogenbosch - januari 2022 e.v.
>Op mobieltje menu omhoog schuiven
en toestel kantelen om knoppen rechtsonder de foto's te zien<
-------- inhoudsopgave
+ 30/1/2022 Holocaust-herdenking door VOC en PvdA op diverse locaties
+ 14/3/2022 Veteranen Ontmoetings Centrum Den Bosch-Brabant Noord - Commonwealthday
+ 12/4/2022 Herdenking Jef Trimbos op het terrein van het Koning Willem I-college
+ 3/5/2022 - 160e Infantry Brigade uit Wales in Den Bosch
+ 4/5/2022 Onthulling 3 herdenkingsmonumentjes WO II in Vinkel
+ 4/5/2022 Dodenherdenking in 's-Hertogenbosch - Grote kerk - Casinotuin, tuin van vrede en vrijheid
+ 4/5/2022 Herdenkingsconcert 2022 - Requiem van Michael Haydn in het JBAC
+ 10/5/2022 beschadiging herdenkingsmonumentje Welsh-brug
+ 16/5/2022 VOC - PvdA - herdenking Sinti en Roma bij het 1944-monumentje aan de Oranje Nassaulaan
+ 27/8/2022 VOC - Herdenking omgekomen Bossche militairen in Zuidoost-Azië 1941-1962 - Zuiderparkweg
+ 9/9/2022 herdenking Sachsenhausen-transporten vanuit kamp Vught - zie pagina NMKV
+ 14/10/2022 Finish fietstocht Wales-'s-Hertogenbosch - St-Jan (see below)
+ 22/10/2022 Tweede herdenking vliegtuigongeval in de Abeelenstraat eo 22 oktober 1944.
+ 27/10/2022 Bevrijdings- en Veteranendag 's-Hertogenbosch
Wilhelminabrug, Welsh Monument, Royal Welsh Bridge, Veteranenavond, Het Bossche Prom-concert
+ 18/11/2022 Presentatie van het boek 'En de naaste als jezelf' over Harry Holla - Petrus Vught ----> onderaan
---------
+ 30/12022 Holocaust-herdenking door VOC en PvdA op diverse locaties:
Burgemeestersmonument bij Provinciehuis, Joods Scholierenmonument in deTuin voor Vrede en Vrijheid (Casinotuin), namenborden aan de achterzijde Synagoge, Vredespaal op Anne Frank-plein, Stolpersteine bij de Synagoge, herdenkingssteen voor Sint en Roma aan de Oranje Nassaulaan.
Deze tocht was een initiatief van Desirée Coense (PvdA) dat is overgenomen door het Veteranenontmoetingscentrum. Bij het Provinciehuis zouden bloemen gelegd worden bij het Burgemeestersmonument, dat is een herinnering aan de burgemeesters die in de Tweede Wereldoorlog zich verzet hebben tegen de door de bezetters opgelegde maatregelen. Het mounument is in het weekend door de afgesloten hekken niet bereikbaar, de bloemen werden bij het Brabant-monument gelegd. Veteranen legden de bloemen en kransen bij de verschillende monumenten en Desirée Coense legde bij het Sint-Roma-monument bloemen. Haar familie, van Sint-Roma-afkomst, woonde bij de Vogelwijk in Den Bosch.
zie ook 27/1/2022 Tegel Strasse des Friedens op Anne Frank-plein op actualiteiten 2022
zie evt ook 10/7/2020 de onthulling van het beeld van Anne Wenzel op het Anne Frank-plein
zie evt ook De expositie over de Europese beeldenroute ´Strasse des Friedens´ - Grote Kerk - 22 april 2018
Zie evt ook het leggen van Stolpersteine bij de voormalige synagoge aan dit plein.
(c) Gerard Monté 2022
-----
+ 14/3/2022 Veteranen Ontmoetings Centrum Den Bosch-Brabant Noord - Commonwealthday
De Commonwealthday is een internationale dag waarop alle omgekomen militairen herdacht worden, waar en hoe ze ook gestorven zijn in oorlogstijd of door oorlogsomstandigheden.
De veteranen van het VOC organiseerden deze dag in Den Bosch. Ze bezochten graven op het kerkhof in Orthen (Piet Kerssens, Enrico Marcolina [beide Den Bosch WOII] , McMicking [ WOI - overleden aan de Spaanse griep], Empel en Engelen. Er werden bloemen door nabestaanden gelegd, poppykransen en -kruisjes door de veteranen. Ook bij het Welsh-monument gebeurde dat.
(c) Gerard Monté 2022
----
+ 12/4/2022 Herdenking Jef Trimbos op het terrein van het Koning Willem I-college
In aanwezigheid van twee neven en een nicht van Jef Trimbos werd de 96ste geboortedag van deze op 18-jarige leeftijd gesneuvelde verzetsman herdacht. In 1944 hielp hij onderduikers (die bij hem thuis gezeten hadden) naar Vlijmen brengen maar Duitse wachtposten verhinderden dat en tenslotte werd hij aangehouden en naar de school aan de Van der Does de Willeboissingel gebracht. Omdat de geallieerden de stad naderden gingen de Duitsers daar weg en namen enkele gevangenen mee waaronder Jef die daarna altijd spoorlos was.
Bij graafwerkzaamheden werden tientallen jaren later twee stoffelijke overschotten gevonden waarvan aan de hand van de spullen van een van hen vastgesteld kon worden dat het Jef was, gedood door een nekschot.
De vaders van beide neven waren medicijnenstudenten maar moesten hun studie afbreken en ze werden in Duitsland tewerkgesteld.
De herdenking -in de Pleinzaal (voorheen metaforum) van de School van de Toekomst- vond plaats in het kader van een project van de afdeling burgerschapskunde. Er was een korte film over Jef Trimbos gemaakt "De betekenis van vrijheid". Daarna brachten Sid van Elderen en Luc ten Broek een kort toneelstuk over keuzes maken (regie: Thirza de Koning).
Sasia de Kort coördinator burgerschapskunde kondigde daarna docent Pim Natris aan die Rob en Jeroen Trimbos interviewde. Vervolgens spraken wethouder Ufuk Kâhya, en de directeur van het NMKV Jeroen van den Eijnde.
Over het project werd verteld door de drie studenten van de opleiding Theater en de docenten burgerschapskunde Pim Natris en Anouk van Butselaar. Het project ging deze keer vooral over keuzes maken als je voor een dilemma staat.
Bij het naar buiten gaan kregen de bezoekers een bloem die later bij de herdenkingssteen gelegd kon worden, daar werd naar toegelopen door een erehaag van studenten van de afdeling Defensie. Die brachten ook een eresaluut en er werd een krans gelegd.
Dominique Majoor van de Raad van Bestuur van het KW1c sprak daarna en Iuri Martins van de studentenraad las het gedicht van Coen Free voor dat op de steen bij het protret staat. Daarna volge een bloemendefilé.
Sid van Elderen en Luc ten Broek poseerden nog even bij de plaquette.
In de foyer was als afsluiting een ontmoetingsgelegenheid.
(c) Gerard Monté 2022
----
+ 3/5/2022 - 160e Infantry Brigade uit Wales in Den Bosch
160e Infantry Brigade uit Wales in ‘s-Hertogenbosch
"De 160e Infantry Brigade uit Brecon (Wales) is de opvolger van de 53e Welsh Divisie, die in oktober 1944 ’s-Hertogenbosch heeft bevrijd. De relatie tussen deze Brigade en de gemeente ’s-Hertogenbosch wordt onder meer onderhouden met battelfieldtours. Zo’n battlefiedtour wordt nu van 2 tot 5 mei 2022 gehouden met jonge officieren uit Wales in opleiding. Geleerd wordt van de militaire inspanningen rond de bevrijding van de regio ’s-Hertogenbosch in de laatste week van oktober 1944." bron gemeente
Bij het monument aan de Aartshertogenlaan legden deze militairen een aantal kransen (reed's) met poppy's (klaprozen).
zie evt ook + 16/1/2019 herdenking bij het Welsh Monument door een bataljon van het Welsh Regiment
(c) Gerard Monté 2022
----
+ 4/5/2022 Onthulling 3 herdenkingsmonumentjes WO II in Vinkel
...
(c) Gerard Monté 2022
----
+ 4/5/2022 Dodenherdenking in 's-Hertogenbosch - Grote Kerk - Casinotuin, tuin van vrede en vrijheid
met in de Grote Kerk: ds. Ruud Stiemer, wethouder Jan Hoskam, kinderburgemeester Noah, leerlingen van het Sint-Janslyceum, historicus René Kok over de wijk De Muntel in oorlogstijd, brigadier Andrew Dawes van de 160e (Welsh) Brigade, psychiater Forugh Karimi, koor Mi Canto, orgel Jamie de Goei.
De foto-expositie van Roger Cremers 'World War Two Today' is nog te zien t/m 28 mei. Op de foto's zijn plekken te zien waar in onze tijd de Tweede Wereldoorlog herdacht wordt, op een plechtige wijze of via re-enactment.
tijdens de stille tocht: Honderden RoodWitBlauwe Herinneringsbloemen, gemaakt door vrijwilligers (o.a Nijo) van de stichting Ik sta voor Vrede, Vrijheid & Vriendschap (olv Marianne van Heeswijk). "Deze bloemen hebben een eeuwigheidswaarde, ze verwelken niet. Zo staan ze symbool voor de herinnering aan alle oorlogsslachtoffers. Ieder jaar liggen ze op 4 mei op een andere locatie."
met in de Casinotuin, tuin van vrede en vrijheid: stadschroniquer Eric Alink* en Anastasiia, Koninklijke Harmonie,
kransleggingen bij het verzetsmonument en het Joodse scholierenmunument, door oa de wethouder/loco-burgemeester Hoskam en de kinderburgemeester Noah, leden van de gemeenteraad, veteranen, bestuur van Honi,
het publiek kon bloemen leggen en poppy-kruisjes met de rode klaprozen.
*Stadschroniqueur Eric Alink las zijn tekst Kinderspel voor, over kinderspel dat door de oorlog veranderde in Den Bosch. Dan schakelt het verhaal over naar Anna die haar land moest verlaten omdat het oorlog werd, afscheid van haar ouders in tranen op het station, ze komt alleen aan in een stad die haar welkom heet, maar die toch vreemd is. Op een woensdagavond kijkt ze uit het raam en loopt de stad in, in een park bij een beeld met drie mannen staat een grote groep mensen. Een man vertelt een verhaal, uit de groep maakt zich een meisje van 12 jaar los die in een vreemde taal iets tegen die man zegt. En dit gebeurde op dat moment ook in het echt zo. Een bijzondere literaire vorm van een verhaal dat tegelijkertijd werkelijkheid wordt. Anastasiia uit Kiev, 12 jaar, zei tegen Eric Alink in het Oekraïens dat de mensen hier opgelucht kunnen adem halen omdat die drie mannen niet wegkeken, en dat vrijheid nooit vanzelfsprekend is.
+ 4/5/2022 Herdenkingsconcert 2022 - Requiem van Michael Haydn in het JBAC
door het Herdenkingskoor 's-Hertogenbosch, Kamerorkest Concerto Brabant, dirigent Bernhard Touwen,
en de solisten (IVC): Tinka Pyper, Linsey Coppens, Peter Gijsbertsen, Fabian Homburg.
Naast het Requiem in C van Michael Haydn werden van Mozart De profundis en het Misericordias Domini uitgevoerd.
(c) Gerard Monté 2022
----
+ 10/5/2022 beschadiging herdenkingsmonumentje Welsh-brug
Het monumentje ter herdenking van de gesneuvelde Welsh-bevrijders van Den Bosch is na de herdenking al weer beschadigd. Zo te zien zijn de gelegde bloemen en opgehangen Engelse vlag kapot gemaakt of weggehaald. Een sympathisant of buurtbewoners laat duidelijk zijn of haar mening blijken.
Het monumentje bevindt zich onder de Welsh-brug aan de Veemarktweg. Enkele jaren terug werden tijdens de herdenking gelegde voorwerpen ook kapotgemaakt.
zie ook de onthulling van dit monument 2015
(c) Gerard Monté 2022
----
+ 16/5/2022 VOC - PvdA - herdenking Sinti en Roma bij het 1944-monumentje aan de Oranje Nassaulaan
...
(c) Gerard Monté 2022
----
+ 14/8/2022 Honi - Herdenking oorlogsslachtoffers Nederlands-Indië ´42-´49 - de Grevelingen (aparte pagina)
----
+ 27/8/2022 VOC - Herdenking omgekomen Bossche militairen in Zuidoost-Azië 1941-1962 - Zuiderparkweg
Deze herdenking bij het Indië-monument aan de Zuiderparkweg wordt al enige jaren georganiseerd door Stichting Ouwestomp en Veteranen Ontmoetings Centrum Den Bosch-Brabant Noord.
Jeroen Stam van het VOC heette de bezoekers, waaronder veteranen en familieleden van gesneuvelde Bossche militairen, welkom. Verder waren vertegenwoordigers van de gemeente, enkele gemeenteraadsleden, leden van de pvda, het honi-bestuur en belangstellende aanwezig.
Hij wees op het feit dat het mounument in 2018 alweer beschadigd was en dat die vernielingen nog altijd niet hersteld zijn. Hij verwonderde zich er ook over waarom er geen lid van B&W, zoals de burgemeester, officieel aanwezig was gezien het belang van de herdenking voor de Bossche nabestaanden. Hij vertelde dat speurwerk van een van de veteranen, naast de 37 namen op het monument, nog een aantal namen van van omgekomen Bossche militairen gevonden heeft, vandaar dat er meer foto's stonden dan anders. *
Het smartlappenkoor T'is niet te geleuve zong enkele Indische liedjes.
Matthijs van der Hoeven, coördinator Nationale ombudsman/Veteranenombudsman, las een tekst** voor over de veteranenwet en de zorgplicht voor veteranen van een land, zoals in Canada.
Cathy van Hoof las het gedicht Kaimana Nieuw-Guinea voor*** dat haar vader Berry van Hoof schreef nav zijn ervaringen in Indië.
Vervolgens werden de namen van de omgekomen militairen voorgelezen waarop een van de veteranen hen "present" meldde. (zie ook 2019)
Aalmoezenier bd. René Heinrichs sprak een overweging**** uit waarin hij refereerde aan de wetenschappelijke studies en onderzoeken naar de "politionele acties" die nu gewoon oorlog genoemd worden en waarin de uitgezonden militairen soms van oorlogsmisdaden beschuldigd worden voor wat ze al dan niet in opdracht deden. Een deel van zijn toespraak ontleende hij een gedicht van Marinus van de Berg die het schreef n.a.v. de gebeurtenissen in Oekraïne.
Er was geen vlaggenceremonie omdat de vlaggenmast niet op tijd geleverd was. Na twee minuten stilte werden er kransen gelgd door o.a het VOC, familieleden, het honi-bestuur, en de vertegenwoordigers van Defensie Luitenant der 1e klasse Maurice Piette en Korporaal Paul Galjard.
Na de herdenking in het Zuiderpark werden de bezoekers ontvangen in het VOC aan De Fuik 9 in Den Bosch West, zie verder VOC,
met medaille-uitreiking en de gezamenlijke Indische maaltijd.
*Voor de teksten zie verderop op deze pagina.
zie ook de herdenking in 2021 door het VOC
(c) Gerard Monté 2022
-----
+ 9/9/2022 herdenking Sachsenhausen-transport vanuit kamp Vught - zie pagina NMKV
-----
+ 14/10/2022 Finish fietstocht Wales-'s-Hertogenbosch - St-Jan
tgv de 78e bevrijdingsherdenking van 's-Hertogenbosch door de Welshmen
Een ploeg van vier wielrenners (2 uit Den Bosch en 2 uit Wales) en begeleiding fietste vanuit Wales op 9 oktober naar Den Bosch. Dit gebeurde nav de 78e bevrijdingsherdenking van de stad. In deze bevrijdingsmaand (ook Maand van de Geschiedenis) volgen meer herdenkingen, met name op 27 oktober, de bevrijdingsdag.
De fietsers arriveerden bij de Sint-Jan waar ze werden ontvangen door burgemeester Mikkers, Jan de Wit, Pierre Kisters en franciscanenbroeder Rangel. In de Mariakapel werd met het uit Wales meegebracht vuur de bevrijdingskaars aangestoken. Broeder Rangel deelde bij het weggaan polsbandjes uit met de tekst Vrede en alle goeds! - Peace and all good! en daartussen het Tau-kruis.
In de Welshroom op het stadhuis volgde een informele ontvangst waarbij de diverse ruimtes bezichtigd konden worden. In de trouwzaal waagden enkelen een kansje ...
(c) Gerard Monté 2022
-----
+ 22/10/2022 Tweede herdenking vliegtuigongeval in de Abeelenstraat e.o. op 22 oktober 1944
...
zie ook de eerste herdenking in 2021
(c) Gerard Monté 2022
-----------------------------------------------------------------------
+ 27/10/2022 Bevrijdings- en Veteranendag 's-Hertogenbosch
- Herdenking bij de Wilhelminabrug waar Piet Kerssens en Enrico Marcolina op 26 okt. 1944 gesneuveld zijn.
Vooraf was er een kleine ontvangst op het stadhuis waar Jan de Wit van de gemeente vertelde over de mogeljke restauratie van de epithaaf, vervaardigd door de kunstenaar Roovers, en over het kistje met persoonlijke bezittingen van omgekomen Bosschenaren. Hij zei ook dat de gemeente zich minder gaat richten op individuele oorlogsslachtoffers maar meer op slachtoffergroepn.
De organisatie was in handen van Klein Monument van de Kring Vrienden.
- Herdenking van de bevrijders -Liberators- van 's-Hertogenbosch bij het Welsh Monument aan de Aartshertogenlaan
Georganiseerd door het Gemengd Koor 's-hertogenbosch. ...
- onthulling hernieuwde plaquettes bij de Welsh Bridge Veemarktweg ( zie
Georganiseerd door de gemeente
- De Veteranenbijeenkomst van de gemeentes Vught, Heusden en 's-Hertogenbosch in de Maaspoorthal (ism Theater aan de Parade) ...
- Het Bossche Prom-concert in de Maaspoorthal met de Koninklijke Harmonie
solisten: ...
ook op vrijdag 28 oktober.
info gemeente over de Bevrijdings- en Veteranendag
(c) 2022 Gerard Monté
-----------------------------------------------------------------------
+ 18/11/2022 Presentatie van het boek 'En de naaste als jezelf' over Harry Holla - Petrus Vught
van de auteurs Peter Baas (over Holla en zijn keuzes als leider in het verzet in WOII), Truus Wertheim-Cahen (inleiding en interviews met tweede en derde generatie 'erfdragers') en Arnoud-Jan Bijsterveld (over herinneren en herdenken en de veranderingen daarin in de laatste jaren),
met een voorwoord van bisschop Gerard de Korte.
De burgemeester van Vught, R. v.d. Mortel, nam het eerste exemplaar in ontvangst.
... volgt
Eerder verscheen het bevrijdingsdagboek van Leny Holla-Aarts 'Alles is rustig, zo af en toe valt er ergens een granaat', de echtgenote met wie hij in de oorlog in de oorlog een aantal joodse families uit Vught en 's-Hertogenbosch geholpen heeft onder te duiken.
info Aldus-boeken
(c) 2022 Gerard Monté
-----
==================================================================
zie ook 75 jaar Bevrijding Nederland - Oorlogsherdenkingen in ´s-Hertogenbosch - 2020 & 2021
zie ook 75 jaar Bevrijding van 's-Hertogenbosch oktober 2019 deel 2
zie ook Deel 1 van april t/m 24 okt 2019
zie ook de foto's van de Bevrijdingsdag 2015 en van 2016 en van 2017
en van 2018 inclusief herdenking bij het Welsh Monument door een bataljon van het Welsh Regiment op 16/1/2019
zie evt ook 2017 Theater na de Dam in de Casinotuin
zie ook de Boschtion-foto's voor de herdenking van oktober 2014
en oorlogsmonumenten 2012 en van 2013 en de dodenherdenking in 2014
- zie evt ook Herdenkingen WOII - Goirle - fusillade 5 gijzelaars ('42) op landgoed Gorp & Roovert - 15 augustus 2018 e.a.
+ fusilladeplaats Loonse en Drunense Duinen 26 mei 1944
+ 16/10/2018 herdenking fusillade 1942 in Woudenberg (Utr.)
+ 15/8/2019 foto's van de herdenking op Gorp & Roovert 2019
+ 11/9/2019 Waalre - herdenking Brabantse gesneuvelden WOII en daarna
Zie ook de aparte pagina over Enrico Marcolina die net als Piet Kerssens sneuvelde op de Wilhelminabrug
zie evt ook de opening van de Royal Welsh Bridge in 2015 en de onthulling van de naam op de Bevrijdingsdag 2015
info Erelijst van de gemeente 's-Hertogenbosch
zie eventueel ook Bevrijdingsfestival 2019-2022
©2022 Gerard Monté
==================================================================/
+ 27/8/2022 VOC - Herdenking - teksten toespraken
* Tekst van de openingstoespraak door Jeroen Stam
Nabestaanden en familieleden, vertegenwoordigers van de Gemeente Den Bosch, Nationale
Ombudsman, Defensie, Veteranen Organisaties, veteranen en belangstellenden. Allemaal van harte
welkom!
Ondanks dat deze 7de Herdenking van de Bossche militairen in Zuid Oost Azië aan het eind van de
zomervakantie valt zijn wij van de Stichting Ouwestomp en Veteranen Ontmoetings Centrum Den
Bosch-Brabant Noord verheugt u allen hier weer te verwelkomen.
Waarom herdenken wij? En hoe uit je de waardering voor diegene die het hoogte offer gebracht
hebben?
Voor ons een vraag die makkelijk beantwoord kan worden. Wij lopen niet weg van het verleden, wij
wijzen niet naar het verleden met het zo bekende Nederlandse vingertje, wij veroordelen of
oordelen niet over het verleden met de wijsheid en kennis van nu. Overheden struikelen over elkaar
om als eerste excuses aan te kunnen bieden aan iedereen die het maar horen wil. Nee dat doen wij
niet, maar zouden het passend vinden wanneer de overheden een passend excuus maken alle
nabestaanden en nog in leven zijnde Indië- en Nieuw-Guinea veteranen voor gebrek aan steun,
opvang en nazorg. Wij herdenken de omgekomen sobats zonder deze ooit gekend te hebben, puur
om het feit dat zij gezonden werden en het hoogste offer brachten. Wij noemen de 37 namen die op
dit monument staan omdat zij niet vergeten mogen worden. Met uw komst naar deze herdenking is
het duidelijk dat herdenkingen altijd door moeten gaan. Zeker omdat er niet geleerd wordt van het
verleden, wat maar weer eens duidelijk gemaakt wordt met de oorlog in de Oekraïne en alle
gevolgen van dien.
Het uiten van gepaste waardering voor diegene die het hoogste offer gebracht hebben is een
hoofdstuk apart. Het feit dat het monument na de laatste diefstal en het vandalisme in 2019 niet
meer in originele staat is gebracht doet afbreuk aan het monument. Met de diefstal van de bak met
lotusbloem is het monument nog steeds zonder ziel.
Zonder cirkel van het leven en symbool voor de mannen die het leven lieten in de bloei van hun
leven zou je je kunnen afvragen waarom deze materialistische kant van waardering niet tot uiting
komt.
Wij uiten de waardering door hier samen te komen met u. Met een vlag ceremonie die recht doet
aan de Nederlandse driekleur. Met het noemen van de 37 namen tijdens het doden appèl. Met het
neerleggen van bloemen en kransen. En met de verbinding tussen de militairen van toen en nu
enerzijds en stad Den Bosch met haar burgers anderzijds. Het zou zo mooi zijn wanneer bij deze
herdenking ook een of meerdere bestuurders van de Gemeente Den Bosch aanwezig zouden zijn,
dan is voor ons de uiting van waardering voor de omgekomen Stadsgenoten echt passend.
De herdenking wordt muzikaal ondersteund door Smartlappenkoor “Tis nie te geleuve”, en staat
onder leiding van dirigent Peter Broekmans.
Paradecommandant is Adjudant Thea Kokhoorn, zij zal de militaire bevelen geven.
Deze eervolle taak die wij op ons genomen hebben is voor u een teken dat zij niet vergeten worden.
Wij wensen u een mooie herdenking toe.
(c) Jeroen Stam, voorzitter VOC / Ouwe Stomp
----
** Tekst van Matthijs van der Hoeven
Geachte nabestaanden, veteranen, militairen, aanwezigen,
Dank voor de gelegenheid om hier vandaag op deze belangrijke herdenking een enkel woord
tot u te richten.
Vandaag herdenken wij de Bossche militairen die het leven hebben verloren na het einde
van de Tweede Wereldoorlog, in Indië en in Nieuw-Guinea. Mensen die ons lief waren en
wier nagedachtenis wij in ere willen houden.
Het is belangrijk om te zeggen dat in ons land veel goed gaat. Ook als Veteranenombudsman
ervaar ik dat keer op keer. Van dat wat goed gaat is deze plaats van herdenking een
voorbeeld. Er gaat veel goed en toch was er een Veteranenwet nodig om ervoor te zorgen
dat waar het minder goed gaat voor de veteraan en zijn en haar naaste familie in de bres te
springen. Deze Veteranenwet werd in 2014 van kracht.
In de zeven jaren dat de Veteranenombudsman nu aan het werk is bezocht ik de veteranen
van vandaag in Mali en Afghanistan. Ook spraken wij met veteranen uit de Tweede
Wereldoorlog, Indië, Nieuw-Guinea, Korea, Libanon, Bosnië, Kosovo, Irak en al die andere
landen waar missies zijn en worden uitgevoerd. Vele honderden veteranen stelden hun
vragen, legden hun problemen voor en vragen om raad en ondersteuning. Dat waren vaak
situaties waar het niet goed ging. Er was in veel van die vragen en kwesties alle reden om de
bijzondere zorgplicht die door de veteranenwet wordt gesteld, inhoud te geven. Niet zelden
ging het om het geven van erkenning en waardering. Die zorgplicht is niet een juridisch
begrip dat eng moet worden uitgelegd of moet worden begrensd.
Overigens is onze Nederlandse Veteranenwet naar voorbeeld van Canada. Daarvoor kan
inspiratie worden gevonden in de Canadese wetten, regels en praktijk. Waar een 'Veterans
Bill of Rights' de veteraan noemt als Special Citizen. Een bijzondere burger die aanspraak
maakt op respect, dignity and fairness. Een bijzondere burger die recht heeft op
ondersteuning, heldere en duidelijke informatie én toegang heeft tot recht en
rechtsmiddelen. Dat is werkelijke erkenning en waardering in de praktijk.
De klachten bij de Veteranenombudsman gaan vaak over gebrek aan de genoemde
erkenning en waardering en het uitblijven van de bijzondere zorg. Iedere klacht vraagt er om
te worden behandelde vanuit het perspectief van de veteraan, zijn partner en kinderen. Juist
het serieus nemen van degenen die aankloppen is het begin van het herstel van wat vast is
gelopen en biedt kansen om te leren van fouten die zijn gemaakt.
Dan hoort de vraag te worden gesteld of wij echt en oprecht luisteren naar de veteranen. En
eerlijk gezegd gebeurt dat lang niet altijd. Als ombudsman hebben wij ons bij herhaling sterk
gemaakt voor een verbetering van de klachtenprocedures bij Defensie. Hebben wij gewezen
op het onvoldoende door Defensie onderkennen van het belang van de inloophuizen voor
veteranen. Hebben wij pijnlijke conclusies moeten trekken over niet goed verlopen re-
integratie van gewonden veteranen en wijzen wij op tekortkomingen in de protocollen rond
het MIP. Veel gaat goed in ons land, maar is ook nog veel te wensen.
Zomaar een aantal verbanden zijn eenvoudig zijn te leggen met de tijd van de Indiëgangers.
Tijdens m'n vakantie las ik 'De heren worden bedankt' van Ant. P. De Graaff. Met de
ondertitel:het vergeten leger in Indië, 1949-1950. Achterin dit boek is een brief afgedrukt die
De Graaf ontving van de Inspecteur Generaal van de Koninklijke Marine en de Koninklijke
Landmacht. Daaruit citeer ik de volgende passage:
“Het gehele Nederlandse volk zal het zich tot een plicht rekenen u bij te staan en een plaats
te vinden, waar gij het land naar uw beste krachten kunt blijven dienen, evenals gij dit
gedaan hebt tijdens Uw verblijf overzee. De vanwege de Overheid aangewezen instanties en
de in het leven geroepen medewerkende organen zullen u met raad en daad bijstaan.”
Veel van de vragen en klachten die aan de Veteranenombudsman worden voorgelegd
betreffen situaties waarin die woorden nu juist geen bewaarheid zijn geworden. Die vragen
en de moeilijkheden waar ook vandaag nog Indië-veteranen mee kampen.
En daar hebben we nog veel te leren want niet alles gaat goed zoals blijkt uit de hierna
geciteerde brief van de weduwe van een Indië-veteraan: "Na 70 jaar is er dus bij Defensie
nog steeds niets veranderd. Mijn man was Indiëveteraan en na zijn terugkomst altijd, zowel
lichamelijk als geestelijk, ziekelijk geweest. Hij is diverse keren voor een keuring geweest,
maar werd nooit gehoord. Bij binnenkomst alleen: 'Als u hier voor geld komt, bent u aan het
verkeerde adres!' en kon hij weer gaan. Niet alleen hij, maar het hele gezin heeft eronder
geleden. En nog. Waar is Defensie toch mee bezig? Ik word hier zo verdrietig van.
ombudsman, help die mensen toch. Het gaat niet altijd om geld, maar wel om erkenning en
gehoord te worden. Voor mijn man is het te laat , hij is inmiddels overleden."
Het appel dat deze mevrouw doet op de Veteranenombudsman geef ik graag door aan u
allen. Ik stel voor dat we op haar appel reageren door er voor te zorgen dat we aan alle
veteranen hun rechten garanderen. En dat we zorgen voor hun individuele ondersteuning en
dat we ons naar onze veteranen met bescheidenheid zullen opstellen door te luisteren naar
hun verhalen en niet te snel met een oordeel zullen klaar staan.
Het gaat er niet om erkenning en waardering met de mond te belijden, maar deze moeten
met het hart worden gegeven. Als een special citizin zoals eerder genoemd. We zullen de
Indië-veteranen en hun families helpen, erkennen en waarderen. Net zoals wij dat doen voor
allen die hier vandaag herdacht worden.
(c) Matthijs van der Hoeven, coördinator Nationale ombudsman/Veteranenombudsman
-----
***het gedicht Kaimana Nieuw-Guinea van Berry van Hoof
Kaimana-Nieuw-Guinea
Nieuw Guinea negentieneenenzestig,
vochtig warm, tropisch heet.
Naar Kaimana, t’was heftig
Wat ik er nu nog van weet.
Onze eerste bestemming dat was Biak,
Om te wennen aan het land.
En de rest ging naar Fak-Fak,
Helemaal aan de andere kant.
Het was bunkers bouwen,
dagen dagen achtereen.
T’gaf rust en vertrouwen,
En dat hield ons op de been.
Zandzakken en een dak van bomen,
Ons fort was gecamoufleerd.
Van de vijand die zou komen,
en die wordt uitvoerig getrakteerd.
Fak-Fak, Biak en Kaimana,
’t spookt nu nog door mijn hoofd.
Dat ging erop als de weerga,
’t werd toen nauwelijks geloofd.
Dag na dag vielen er doden,
Wat ik hoorde en ook zag.
De ploppers dansten voor de Goden,
Het is hun cultuur, wat ook mag.
Nieuw-Guinea Papua,
Dansende ploppers cha cha cha.
Bongo slagen echode na,
Een herinnering waar ik nog dagelijks bij stil sta.
(c) Berry van Hoof
-----
****Overweging door aalmoezenier bd. René Heinrichs
Overweging bij de Indië-herdenking Den Bosch op zaterdag 27 augustus 2022.
Beste sobats, familie van sobats veteranen, vertegenwoordiger van de
Ombudsman van de Veteranen, en u allen.
Wij zijn hier en nu bij elkaar om allen te herdenken die gestreden hebben voor
Nederland, uitgezonden zijn geweest namens Nederland naar Indië, speciaal de
37 gevallenen uit Den Bosch. In 1942 viel Japan gebieden onder Nederlands
gezag binnen. Vele doden vielen. De Slag om de Javazee staat in ons collectieve
geheugen gegrift. Vele mensen kwamen in kampen terecht, werden tewerk
gesteld aan wegen, om spoorwegen aan te leggen, in fabrieken in Japan. Op 15
augustus 1945 gaf Japan zich over. Wie dacht dat hiermee de ellende voorbij
zou zijn in de Oost kwam bedrogen uit. Inheemsen onder leiding van in
Nederland opgeleide mensen, Soekarno en Hatta riepen een zelfstandig
Indonesië uit. De Bersiapperiode begon. Naast de Nederlanders werden
duizenden inheemsen, denken we hierbij aan Molukkers, Ambonezen en vele
andere stammen, volkeren, slachtoffer van vooral jongere revolutionairen, de
Pemoeda’s. Nederland zond oorlogsvrijwilligers en later dienstplichtigen om de
orde te herstellen. We spraken tot een paar jaar geleden over de periode van
de Politionele acties nu durven we hardop te zeggen van wat vele sobats
hebben ervaren: het was oorlog. Onze jongens kwamen terecht in een oorlog.
In 1949 was deze strijd ten einde. Nederland deed, onder grote internationale
druk onder leiding van Amerika, afstand van Indonesië en nam bijna het hele
rijk over. Op een eiland na: Nederlands Nieuw Guinea. In de zestiger jaren werd
ook hierom een strijd geleverd. Onder druk van weer Amerika, de gebroeders
Kennedy speelde hierin een grote rol ,moest Nederland ook dit grondgebied
afstaan. Op 15 augustus 1962, nu 60 jaar geleden! Ook hier zijn weer vele
Nederlanders gevallen of gewond geraakt.
De oorlogen maakten vele slachtoffers maar we vergeten hen niet: meer dan
6600 jongens hebben hun graf gevonden in Indonesië en liggen op een van de
zes erevelden. Elk jaar verzorgde de Nederlandse Oorlogsgravenstichting
bezoekreizen aan deze graven om hen te eren. Helaas door Covid konden we er
niet naar toe de laatste drie jaren! In Roermond komen volgende week weer
velen bij elkaar om de inzet van velen in voormalig Indië te herdenken net zoals
op meer dan 600 plaatsen waar monumenten ter nagedachtenis opgericht zijn
in Nederland.
Als wij mensen herdenken denken we niet alleen aan hen maar ook danken wij
hen, niet alleen zij die gevallen zijn maar allen die zich hebben ingezet in die
oorlogen, voor wat zij hebben betekend en nog betekenen voor ons. Het feit
dat wij hier samen komen maakt duidelijk dat wij hen niet vergeten, dat wij hen
danken maar zeker ook getuigt ons samenkomen ervan dat de gebeurtenissen
in de Verre Oost nog doorwerken, in de tweede generatie, in de derde
generatie. Uitgezondenen blijven voor ons een teken van Liefde; we zijn met
hen in liefde verbonden.
Er moet mij iets van het hart. Tegenwoordig veranderen onze opvattingen over
de geschiedenis. Over ons slavernijverleden, over de rol van Nederland in het
verleden. Ook over de rol van Nederland in die oorlogen in het Verre Oosten.
En vele sobats en hun nageslacht voelen deze veranderde opvattingen als een
trap na. Dit gevoel is een werkelijkheid waarmee te maken hebben.
Daarnaast is het ook een werkelijkheid dat de wetenschap de taak heeft om
zaken te onderzoeken. Een kenmerk van wetenschap is dat het beperkt is. Men
formuleert eerst een onderzoeksvraag en paalt het gebied van onderzoek af. En
dat wat men wil weten gaat men onderzoeken. De uitkomst kan soms pijnlijk
zijn voor alle betrokkenen. Zeker voor de Nederlandse regering en voor de top
van de legerleiding toentertijd. Zeker ook voor sommige sobats. Niet ieder is
een oorlogsmisdadiger, verre van dat.
Hier en nu herdenken wij de inzet van velen die in opdracht van de
Nederlandse regering hun taak hebben gedaan. Zij verdienen ons grootste
respect. Zij zijn gegaan en hebben zich niet gedrukt, zijn niet gedeserteerd om
welke reden dan ook. Zij hebben hun plicht gedaan in zeer moeilijke bijna niet
voor te stellen omstandigheden. Ons past respect en dankbaarheid. Wij zijn
hen veel erkenning verschuldigd. Wij danken hen voor hun inzet die ze met hun
leven of met hun geestelijke gezondheid hebben moeten bekopen. Hun
uitzending werkt nog door in hun nageslacht. .
En ik bid:
God, Vader en Moeder van alle mensen,
Wees bij ons nu we hier in Den Bosch speciaal hen herdenken die gevallen zijn,
Ook hen die gezonden zijn maar gewond zijn terug gekeerd, geestelijk en of
lichamelijk
Wij danken hen voor hun wijze van leven,
Wij kunnen en willen hen niet vergeten.
Vergeet ook u hen niet.
Wees bij hen die zijn overgegaan naar de wereld waar u regeert
Laat hen genieten van uw oord van Vrede.
God, Vader en Moeder van ons allen
Wees ook bij ons.
Geef ons de liefde om in verbondenheid met hen die zijn overleden maar ook
met hen die leven, beïnvloed door de oorlogen in het Verre Oosten, ons leven
te leiden.
Laat de herinnering aan hen die wij herdenken een kracht vormen om steeds
weer een kans te zoeken om te getuigen van uw Liefde.
Wees bij alle volkeren die lijden onder oorlog en geweld en geef ons Vrede
Want
Vrede dreigt en bedreigt niet
Vrede overschrijdt geen grenzen
Vrede eerbiedigt de andere
Vrede heerst en bezet niet
Vrede bewaart en heelt
Vrede blijft in gesprek
Vrede schreeuwt niet
Vrede verspreidt geen nepnieuws
Vrede ontwapent
Vrede beschermt en behoedt
Vrede doet recht aan ieder
Vrede geeft de hoop niet op
Vrede is elkaar de hand reiken
De Vrede draagt Gods Naam
Wij roepen tot U:
God geeft ons Vrede.
Amen.
Tekst ontleend aan Marinus van de Berg die dit gedicht opschreef n.a.v. de
gebeurtenissen in Oekraïne.
(c) René Heinrichs aalmoezenier bd
-----
==================================================================
zie ook 75 jaar Bevrijding Nederland - Oorlogsherdenkingen in ´s-Hertogenbosch - 2020 & 2021
zie ook 75 jaar Bevrijding van 's-Hertogenbosch oktober 2019 deel 2
zie ook Deel 1 van april t/m 24 okt 2019
zie ook de foto's van de Bevrijdingsdag 2015 en van 2016 en van 2017
en van 2018 inclusief herdenking bij het Welsh Monument door een bataljon van het Welsh Regiment op 16/1/2019
zie evt ook 2017 Theater na de Dam in de Casinotuin
zie ook de Boschtion-foto's voor de herdenking van oktober 2014
en oorlogsmonumenten 2012 en van 2013 en de dodenherdenking in 2014
- zie evt ook Herdenkingen WOII - Goirle - fusillade 5 gijzelaars ('42) op landgoed Gorp & Roovert - 15 augustus 2018 e.a.
+ fusilladeplaats Loonse en Drunense Duinen 26 mei 1944
+ 16/10/2018 herdenking fusillade 1942 in Woudenberg (Utr.)
+ 15/8/2019 foto's van de herdenking op Gorp & Roovert 2019
+ 11/9/2019 Waalre - herdenking Brabantse gesneuvelden WOII en daarna
Zie ook de aparte pagina over Enrico Marcolina die net als Piet Kerssens sneuvelde op de Wilhelminabrug
zie evt ook de opening van de Royal Welsh Bridge in 2015 en de onthulling van de naam op de Bevrijdingsdag 2015
info Erelijst van de gemeente 's-Hertogenbosch
zie eventueel ook Bevrijdingsfestival 2019-2022
©2022 Gerard Monté